تازه‌ترین گزارش سازمان ملل در ارزیابی شاخص توسعه انسانی، از جایگاه هشتادوهشتم ایران در بین 187 کشور جهان خبر می‌دهد؛ رتبه‌ای که در مقایسه با رتبه‌بندی منتشر شده در سال 2010 که ایران را در رده هفتادم معرفی کرده بود، بیانگر نزولی 18 پله‌‌ای است؛ هرچند در گزارش امسال، رتبه‌بندی سال گذشته نیز مورد تجدید نظر قرار گرفته و رتبه سال گذشته ایران 87 عنوان شده است. بر اساس گزارش جدید، نمره شاخص توسعه انسانی ایران در سال 2011 معادل 707/0 ارزیابی شده که منطبق با نمره سال 2010 است و همچنان در میان «کشورهای با توسعه انسانی بالا» قرار دارد. در مقایسه شکاف درآمدی میان طبقات مختلف هم اگرچه نمره کشورمان نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است، اما ایران با ضریب جینی 383/0 وضع بهتری نسبت به آمریکا، قطر و ترکیه دارد. هرچند در برخی شاخص‌ها همچون «رضایتمندی از زندگی» (با نزول از 6/5 به 1/5) نمره ایران نسبت به سال گذشته افت داشته است. ایران از نظر توسعه انسانی، در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا رتبه هشتم را در اختیار گرفته است. امارات متحده عربی با رتبه جهانی 30 در صدر کشورهای منطقه قرار دارد و قطر، بحرین، عربستان، کویت، لیبی و لبنان نیز در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. بالاترین شاخص توسعه انسانی جهانی با نمره 943/0 در اختیار نروژ قرار دارد و استرالیا، هلند، آمریکا و نیوزیلند در رده‌های بعدی هستند.

گزارش 2011 شاخص توسعه انسانی در جهان منتشر شد
نمره ثابت ایران با تنزل رتبه
 ثبات ضریب جینی، کاهش نابرابری جنسیتی و افت رضایتمندی ایرانیان از زندگی
دنیای اقتصاد - زهرا واعظ: گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال 2011 که دیروز به صورت همزمان در سراسر جهان منتشر شد، نشان می دهد ایران به لحاظ شاخص «توسعه انسانی» در میان 187 کشور دنیا در جایگاه هشتاد و هشتم قرار گرفته است؛ رتبه‌ای که در مقایسه با گزارش منتشر شده سازمان ملل در سال گذشته 18 پله سقوط را نشان می دهد.
هرچند در گزارش امسال برخی از آمارها بازنگری شده و رتبه سال 2010 ایران نیز 87 در نظر گرفته شده که نشان‌دهنده کاهش یک پله‌ای رتبه ایران در توسعه انسانی است.
بر اساس گزارش سال 2011، نمره ایران در این شاخص 707/0 است؛ نمره‌ای که این گزارش به سال 2010 ایران هم داده است.
شاخص توسعه انسانی بر اساس معیارهایی چون امید به زندگی، کیفیت نظام آموزشی، درآمد واقعی و درآمد سرانه ملی محاسبه می شود و رقمی از صفر تا یک را در بر می گیرد که هر چه این رقم بیشتر باشد دلالت بر وضعیت بهتر از نظر توسعه انسانی دارد. بر اساس گزارش برنامه توسعه سازمان ملل متحد، ایران از لحاظ شاخص توسعه انسانی در میان 194 کشور از رتبه 88 سال 2009 میلادی به رتبه 70 در سال 2010 ارتقا یافته بود و همین امر موجب شد تا ایران به جمع «کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالا» راه یابد. در گزارش توسعه انسانی 2010 سازمان ملل متحد نمره شاخص توسعه انسانی ایران 702/0 از یک اعلام شده بود، اما در گزارش سال 2011 ظاهرا بازنگری در برخی آمارها موجب شد تا نمره ایران در سال 2010 تغییر کرده و 707/0 اعلام شود که در مقایسه با آمار سال 2011 این نمره تغییری نداشته است.
در هر حال، بر اساس گزارش جدید توسعه انسانی، ایران همچنان جزو کشورهای دارای توسعه انسانی بالا قرار گرفته است و همچنین از نظر توسعه انسانی در رتبه هشتم خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارد. این در حالی است که کشور‌های امارات، قطر و بحرین جایگاه اول تا سوم منطقه را به خود اختصاص داده‌اند. در میان کشورهای جهان نیز نروژ از نظر توسعه انسانی در صدر کشورهای جهان قرار گرفته است و جمهوری دموکراتیک کنگو نیز در قعر رده‌بندی کشورهای جهان از نظر توسعه انسانی قرار دارد.
ایران جزو کشورهای دارای توسعه انسانی بالا
آنگونه که خبرگزاری فارس گزارش داده است تازه‌ترین گزارش توسعه انسانی سال 2011 سازمان ملل، نشان می‌دهد توسعه انسانی ایران از 99 کشور جهان بیشتر و از 86 کشور کمتر است. ایران همچنان جزو کشورهای دارای توسعه انسانی بالا قرار گرفته است.
در گزارش سازمان ملل کشورهای جهان از نظر میزان توسعه انسانی در چهار گروه قرار گرفته‌اند که عبارتند از: کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا،‌ کشورهای دارای توسعه انسانی بالا، کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط و کشورهای دارای توسعه انسانی پایین. در هر یک از سه گروه نخست 47 کشور و در گروه چهارم 46 کشور جای گرفته‌اند. ایران در رتبه 41 گروه دوم قرار دارد.
ایران در خاورمیانه هشتم
بر اساس این گزارش ایران از نظر توسعه انسانی در رتبه هشتم خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارد. در میان 20 کشور خاورمیانه و شمال آفریقا، امارات با نمره 846/0 در جایگاه نخست قرار گرفته است. رتبه جهانی این کشور نیز 30 اعلام شده است. قطر با نمره 831/0 و رتبه جهانی 37 در جایگاه دوم منطقه و بحرین با نمره 806/0 و رتبه جهانی 42 در جایگاه سوم منطقه قرار گرفته‌اند. کشورهای عربستان (رتبه جهانی 56)، کویت (رتبه جهانی 63)، لیبی (رتبه جهانی 64) و لبنان (رتبه جهانی 71) نیز به ترتیب در رتبه‌های چهارم تا هفتم منطقه و بالاتر از ایران قرار گرفته‌اند. کشورهای عمان، ترکیه، تونس، اردن، الجزایر، مصر، فلسطین، سوریه، مراکش، عراق، یمن، جیبوتی و سودان نیز بعد از ایران قرار گرفته‌اند.
نروژ در جهان اول؛ کنگو آخر
در گزارش توسعه انسانی سال جاری میلادی، نروژ با کسب نمره 943/0 به عنوان نخستین کشور جهان از نظر بالا بودن توسعه انسانی شناخته شده است. استرالیا نیز با کسب نمره 929/0 در جایگاه دوم قرار گرفته است. هلند نیز با کسب نمره 91/0 در جایگاه سوم قرار داده شده است. کشورهای آمریکا، نیوزیلند، کانادا، ایرلند، لیختن‌اشتاین، آلمان و سوئد نیز رتبه‌های چهارم تا دهم را به خود اختصاص داده‌اند.
رتبه 10 کشور مذکور نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است. در عین حال نمره آنها از نظر توسعه انسانی با افزایش مواجه شده است. آمریکا در سال گذشته نمره 908/0 را کسب کرده بود و امسال این رقم به 910/0 افزایش پیدا کرده است.
ضریب جینی در ایران 383/0
در بخشی از جدیدترین گزارش توسعه انسانی سازمان ملل، ضریب جینی 131 کشور جهان اعلام شده است. ضریب جینی ارقامی بین صفر تا یک را دربرمی‌گیرد که هر چه این رقم بیشتر باشد دلالت بر شکاف و نابرابری درآمدی بیشتر در یک کشور است. سازمان ملل در گزارش جدید خود ضریب جینی ایران را 383/0 اعلام کرده است که این رقم نسبت به گزارش سال گذشته این سازمان تغییری نداشته است. ایران در میان 131 کشوری که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند از نظر میزان ضریب جینی در رتبه 54 قرار گرفته است. به عبارت دیگر 77 کشور جهان شکاف درآمدی کمتری از ایران دارند. از جمله این کشورها عبارتند از نروژ با ضریب جینی 258/0، ایرلند با ضریب جینی 343/0 و سوئد با ضریب جینی 337/0. در عین حال ایران از این نظر نسبت به کشورهایی همچون آمریکا (با ضریب جینی 408/0)، قطر (با ضریب جینی 411/0) و ترکیه (با ضریب جینی 397/0) وضع بهتری دارد.
افت رضایتمندی از زندگی
سازمان ملل همچنین رتبه ایران از نظر سطح رضایت‌مندی شهروندان در جهان را 77 اعلام کرد که بالاتر از کشورهایی مثل مجارستان، پرتغال، رومانی، لبنان، چین، مصر و ‌هند است. این گزارش که بر پایه آمار سال‌های 2006 تا 2010 تهیه شده است نمره ایران از نظر شاخص رضایت از زندگی را 1/5 اعلام کرده است. این شاخص ارقامی از صفر تا 10 را دربرمی‌گیرد که هر چه این رقم بیشتر باشد، دلالت بر رضایت بیشتر از زندگی دارد. ایران در گزارش سال قبل سازمان ملل نمره 6/5 را به‌دست آورده بود. بالاترین نمره به کانادا اختصاص دارد که در جایگاه نخست جهان از نظر رضایت شهروندان خود از زندگی قرار گرفته است. این کشور نمره 7/7 را به دست آورده است. نروژ نیز با نمره 6/7 در جایگاه دوم قرار گرفته است. نمره این کشور در سال گذشته 2/8 اعلام شده بود. استرالیا و هلند با کسب نمره 5/7 در جایگاه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.
کاهش نابرابری جنسیتی
بنا بر این گزارش ایران از نظر نابرابری جنسیتی در میان 187 کشور جهان رتبه 92 و نمره 485/0 کسب کرده است. شاخص نابرابری جنسیتی ارقامی از صفر تا یک را در برمی‌گیرد که هر چه این رقم بیشتر باشد دلالت بر نابرابری بیشتر میان مرد و زن در یک کشور دارد. ایران از این نظر بالاتر از کشورهایی مثل عربستان با رتبه 135، قطر با رتبه 111، اندونزی با رتبه 100، هند با رتبه 129 و پاکستان با رتبه 115 قرار گرفته است. رتبه نخست جهان از نظر شاخص نابرابری جنسیتی را سوئد با نمره 049/0 کسب کرده است و هلند با نمره 052/0 در جایگاه دوم و دانمارک با نمره 06/0 در رتبه سوم جای گرفته‌اند. رتبه برخی دیگر از کشورها در این شاخص عبارت است از: سوئیس 4، فنلاند 5، نروژ 6، آلمان 7، سنگاپور 8، ایسلند 9، فرانسه 10، آمریکا 47، کانادا 20، ژاپن14، ایتالیا 15، انگلیس 34، روسیه 59، ترکیه 77 و اردن 83.
نکته جالب در این گزارش آن است که کشورهای عربی حاشیه جنوبی
خلیج‌فارس که زنان در آنها از حقوق اجتماعی چندانی برخوردار نیستند در رتبه‌های بالای این رده‌بندی قرار گرفته‌اند. امارات رتبه 38 را از این نظر به خود اختصاص داده است. رتبه کویت 37، رتبه بحرین 44 و رتبه اردن 83 اعلام شده است.
بر اساس این گزارش نابرابری جنسیتی در ایران طی یک سال گذشته بسیار کمتر شده است. ایران در گزارش سال قبل سازمان ملل نمره بالای 65/0 را در شاخص نابرابری جنسیتی به دست آورده بود که این رقم در گزارش امسال به 485/0 کاهش یافته است. ایران در سال قبل نیز رتبه 98 را به‌دست آورده بود که به این ترتیب امسال 6 پله بهبود داشته است.