افت ‌و خیز 600 دلاری طلا در سال 2011

دنیای اقتصاد- سال 2011 را باید سال طلا نامید؛ سالی که رکوردهای پی در پی ثبت شد و هر اونس طلا نوسانی در حدود 600 دلار داشت.بازار طلای سال 2011 با هر اونس 1430 دلار شروع شد؛ اما در همان ماه اول نزدیک به 100 دلار افت کرد. این کاهش قیمت، آینده را با ابهام روبه‌رو کرد؛ اما هر چه سال جلوتر آمد، قیمت طلا نیز بالاتر رفت. طلا از قله 1700 عبور کرد و به 1932 دلار رسید تا تاریخی‌ترین رکورد ثبت شود، اما در نهایت با قیمت 1566به کار خود پایان داد. «دنیای اقتصاد» در گزارشی به بررسی بازار طلای 2011 و دلایل نوسان آن پرداخته است.

بررسی نوسان قیمت جهانی طلا در سال 2011
کارنامه پر افت و خیز طلا
گروه بازار پول_ مسعود رضا طاهری: قیمت طلا در واپسین لحظات معاملات سال 2011 میلادی در سطح 4/1566 دلار بسته شد. کارنامه بازار جهانی طلا درحالی به این رقم ختم شده است که سال 2011 به عنوان پرافت و خیزترین سال قیمت طلا رکورد‌های تاریخی را یکی پس از دیگری فتح کرد و تقریبا در نیمه دوم سال به بالاترین عدد ثبت شده تاریخی خود در اوج به 1922 دلار دست یافت.
در این سال که منحنی تغییرات قیمت طلا تا ماه نهم سال با یک شیب 30 درجه مرتبا افزایشی بوده، بازارهای جهانی شاهد حداقل 617 دلار تفاوت قیمت در بالاترین و پایین‌ترین حد قیمت بوده است. در ابتدای این سال قیمت طلا در سطح تقریب 1430 دلار باز شد. قیمت طلا در این سال در کمترین حد به نرخ 1315 دلار و در بالاترین حد به طور لحظه‌ای 1932 دلار را نیز ثبت کرده که عملا فاصله‌ای 617 دلاری داشته است.
قیمت طلا در روز پایانی نسبت به روز قبل از آن با 9/20 دلار افزایش روبه‌رو بود و 35/1 درصد به طور روزانه گران شد. در همین روز از میزان افزایش یافته قیمت طلا، 1/3 دلار مربوط به تضعیف روزانه قیمت دلار آمریکا بوده و 8/17 دلار نیز به دلیل خرید‌های عمده و افزایش تقاضا صورت گرفته است.
قیمت طلا در 30 روز پایانی سال، به طور متوسط 46/10 درصد نزول داشت و 183 دلار کاهش را ثبت کرد. در عین حال در یک سال گذشته به طور متوسط و پس از افت و خیز‌های فراوان 3/162 دلار بالاتر رفته و 56/11 درصد تقویت شده است.
سال پر تلاطم
سال پر تلاطم قیمت طلا در جهان در حالی به آخر رسیده و بازارها تعطیلات سال نو را سپری می‌کنند که برخی از کارشناسان و سرمایه‌گذاران با این استدلال که سال طلایی طلا به سر رسیده و بیش از حد طلا خریداری شده، نسبت به روند قیمت آن در سال 2012 چندان خوشبین نبوده و سالی کم فروغ را برای آن پیش بینی می‌کنند. در این میان جرج سوروس میلیاردر معروف آمریکایی که در ژانویه سال 2010 گفته بود خرید طلا در ابتدای حباب قیمت کاری عقلانی است، در سه ماهه اول سال 2011، 99 درصد دارایی طلا و اوراق بهادار طلا در بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری طلا در جهان (SPDR GOLD TRUST) را فروخت. او معتقد است که قیمت طلا در سال 2012 در جمع آبشن‌های سرمایه‌گذاری در حاشیه قرار خواهد گرفت.
در این راستا چارلز موریس سرمایه‌دار بزرگ که در مجموعه HSBC GLOBAL در لندن 2/2 میلیارد دلار را مدیریت می‌کند معتقداست که طلای زیادی خریداری شده و در شرایط فعلی یک سال و حتی بیش از یک سال زمان نیاز است تا طلا دوباره در محوریت دارایی‌های سرمایه‌ای قرار گرفته و قیمتش بالا برود.او در پایان ماه نوامبر دارایی‌های طلایی خود در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌اش را از 15 درصد به 6 درصد کاهش داد.
همچنین دنیس گارتمن اقتصاد دان و صاحب نشریه soffulk در ویرجینیا می‌گوید که سوداگران به مرگ بازار طلا آگاهی یافته‌اند.او در 23 دسامبر طلاهای خود را فروخت و نسبت به آینده طلا اظهار بی‌تفاوتی کرد. او راه سوداگری در بازار طلا را پایان یافته دانست.
در مقابل طرفداران افزایش قیمت طلا در جهان وجود بی ثباتی در بازار‌های بورس و ارز را دلیل تمایل دوباره سرمایه‌گذاران به طلا در سال آینده می‌دانند. همچنین تداوم بحران بدهی‌ها در اروپا و تنش‌های فزاینده در خاورمیانه و کشورهای عربی را با نگرانی از سایه یک جنگ فراگیر احتمالی در منطقه دلیل افزایش قیمت نفت و طلا می‌دانند. نرخ بهره در آمریکا و اروپا پایین‌تر از انتظار و از نرخ پیش تاخته تورم در جهان به مراتب کمتر است که خود دلیلی برای افزایش قیمت طلا است. این در شرایطی است که چشم‌انداز روشنی برای رونق بازار‌های سهام وجود ندارد و نگرانی‌های سیاسی نیز ادامه دارد.
سکه بودن بازار سکه در ایران
در سال 2011 پابه پای افزایش قیمت جهانی طلا، قیمت سکه و ارز نیز در بازار داخلی رو به افزایش داشته است. این تناسب اگرچه برخی اوقات به شدت کم رنگ بود، اما پایه‌ای برای اوج گرفتن قیمت سکه و ارز در بازر داخلی نیز شد.
در پایان ماه ژانویه 2011 قیمت طلا در سطح 5/1337 دلار بسته شد، در این زمان قیمت دلار آمریکا در بازار داخلی 1095 تومان و قیمت سکه 356 هزار تومان بود. در این روز مهم‌ترین خبر، ورود سکه‌های گرمی ‌به بازار برای روزهای آتی بود.از مهم‌ترین اخبار تاثیرگذار در بازار طلا می‌توان به نگرانی بازارهای مالی جهان از سرنگونی مبارک در مصر و سرایت بحران سیاسی تونس و مصر به سایر کشورهای عربی اشاره کرد.
بهار عربی و طلا
در ماه فوریه که تداوم نگرانی‌ها از گسترش اعتراضات مردمی‌ در خاورمیانه و شمال آفریقا و در عین حال تثبیت نرخ بهره دلار آمریکا در حد صفر درصد موجب افزایش قیمت طلا تا 6/1412 دلار در پایان این ماه شده بود، سکه تا 397 هزار تومان فروخته شد.
قیمت دلار در بازار داخلی نیز به 1140 تومان رسید.
نبرد در لیبی
در پایان ماه مارس قیمت طلا در بازار‌های جهانی 4/1431 دلار بسته شد. سکه در بازار داخل به 391 هزار تومان و دلار به 1125 تومان رسید. در این ماه شدت یافتن نبردها در لیبی و افت رتبه اعتباری پرتغال و همچنین تبعات وقوع زلزله و بیم از گسترش تشعشعات هسته‌ای نیروگاه هسته‌ای در ژاپن بازار طلا را تحت فشار قرار داد.
پایان ماه آوریل با 10 اردیبهشت سال 90 مصادف شد. قیمت طلا در این روز 7/1567 دلار بود. سکه 425 هزار تومان و دلار آمریکا 1130 تومان فروخته شد. در بازار داخلی صف‌های فروش سکه در پشت در شعب بانک ملی تشکیل می‌شد و در عرصه بین‌المللی در ماه آوریل اعلام کاهش نرخ رشد اقتصادی، افت بودجه دولتی و کاهش میزان مصرف در آمریکا از طریق افت وخیز برابری دلار موجب تاثیر بر قیمت طلا بوده است.
همچنین تداوم اعتراضات مردمی ‌و نگرانی از افزایش تورم در جهان به ویژه در اروپا بر فشار‌ها بر بازار طلا افزود.
پایان ماه مه‌ در 10 خرداد قیمت طلا تا 1530 دلار بالا رفت. سکه در بازار داخلی 440 هزار تومان و دلار 1175 تومان به فروش رسید. در ابتدای خرداد به قیمت سکه یک شوک 18 هزارتومانی ناشی از اعمال مالیا ت بر ارزش افزوده وارد آمد. در خارج ازایران نیز در این ماه دو عامل افت رتبه اعتباری یونان تا سطح B مثبت و عبور قیمت نفت از سطح 100 دلار بیش از سایر دلایل برافزایش قیمت طلا موثر بوده‌اند.
یورو و دل نگرانی‌های سرمایه‌گذاران
ماه ژوئن در کنار سایر عوامل، نگرانی از سقوط اقتصادی یونان و در عین حال افزایش برابری یوروتا 44/1 در مقابل دلار آمریکا، قیمت طلا را به نوسان واداشت. در پایان این ماه قیمت طلا تا 1500 دلار بالا رفت. افزایش‌ها در بازار ارز و سکه داخل موجب شد تا قیمت سکه تا 431 هزار تومان برسد و قیمت دلار تا 1165 تومان بالا برود.
در پایان ماه جولای قیمت طلا در سطح 2/1627 دلار بسته شد. در داخلی قیمت سکه 431 هزا رتومان و قیمت دلار 1128 تومان شد .همچنین افت ارزش بورس‌های اروپایی، نگران از سرایت بحران یونان به سایر کشورها، نگرانی از عدم توانایی دولت برلوسکنی در مهار بحران اقتصادی ایتالیا و همچنین افت رتبه اعتباری ایرلند موجب شدن تا قیمت طلا همچنان در مسیر افزایشی قرار گیرد.
نزاع جمهوری‌خواهان
ماه آگوست بازار‌های جهانی شاهد رسیدن قیمت طلا به 1795 دلار در پایان این ماه بودند. در این ماه بازار جهانی طلا به شدت از اختلاف بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا بر سر سقف بدهی‌های این کشور تحت فشار بود. در این ماه گزارش‌هایی از خریدهای عمده طلا توسط بانک‌های مرکزی جهان منتشر شد.
رکورد شکنی تاریخی
اگرچه قیمت طلا در پایان ماه سپتامبر در سطح 8/1624 دلار بسته شد، اما این ماه خبرسازترین ماه در بازارهای جهانی طلا بود. در ششم این ماه برابر با 15 شهریور قیمت طلا به طور لحظه‌ای تا 1932 دلار و به طور ثبت شده در معاملات تا 1922 دلار رسید که بالاترین رکورد تاریخی برای طلا بود. افت شدید شاخص‌ها در بورس‌های جهانی و تشدید نگرانی از آینده اقتصاد آمریکا به علاوه اوج نگرانی‌ها در اروپا قیمت طلا را به این حد رساند. که طی چند روز به دلیل فروش و حراج قیمت مسیر کاهشی در پیش گرفت.
در اکتبر افت رتبه اعتباری ایتالیا و اسپانیا تا AA منفی و انتظار برای تعیین تکلیف نهایی اعطای وام به یونان و همچنین تغییر در پرتفوی اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا از اوراق کوتاه‌مدت به بلند مدت نقش‌های تعیین کننده‌ای در افزایش تقاضا برای خرید طلا داشته‌اند که تا پایان ماه قیمت طلا را به 1717 دلار رساند.
پایان ماه نوامبر به دلیل اینکه نخست‌وزیر یونان به صورت غیر منتظره اعلام کرد که گرفتن وام یونان از اتحادیه اروپا را به همه پرسی می‌گذارد و همچنین به دلیل خرید دلار آمریکا توسط بانک مرکزی ژاپن بازار طلا بار دیگر تحت فشار قرار گرفت، اما نهایتا در سطح 1746 دلار بسته ماند.
ماه دسامبر ماه اجلاس‌های بی‌نتیجه در اتحادیه اروپا بود. بحران یورو لاینحل باقی‌ماند و بقیه جلسات مرکل و سارکوزی به ماه ژانویه 2012 موکول شد. با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال قیمت طلا به دلیل فروش عمده و خروج سرمایه‌گذاران از بازار و نیاز به نقدینگی با افت همراه بود . اگرچه نوسان قیمت تا روزهای آخر سال ادامه داشت. با این حال قیمت طلا در پایان سال در سطح 4/1566 دلار بسته شد.
در ماه‌های پایانی سال 2011 در بازار داخل قیمت دلار آمریکا به رکورد 1600 تومان نیز نزدیک شد. محدودیت‌هایی نیز در عرضه ارز در بازار داخلی پدید آمد. قیمت سکه مرز 600 هزار تومان را نیز پشت سر گذاشت و بازار داخلی بی اعتنا به تعطیلات سال نو میلادی در پی سود گرفتن از بازار شب عید ایرانی است. دیروز قیمت سکه 609 هزا رتومان و قیمت دلار در محدوده 1530 تومان بود.

برخی دلایل مطرح شده برای افزایش و کاهش قیمت طلا
_ پایین ماندن نرخ بهره دلار در آمریکا نزدیک به صفر
_ شدت یافتن انتظارات تورمی در خصوص آینده قیمت در بازار طلا از سوی برخی شرکت‌ها با هدف فروش طلا در اوج قیمت؛ _ ریسک کم طلا در سرمایه‌گذاری‌ها؛
_ نگرانی از افت قیمت سهام؛
_ تشدید بحران اروپا؛
_ کاهش بازدهی اوراق قرضه در آمریکا
_ وقوع انقلاب در کشورهای عربی.
برخی دلایل برای کاهش قیمت طلا
_ توافق بین جمهوری خواهان و دموکرات‌های کنگره آمریکا پس از یک کشمکش چند روزه بر سر سقف بدهی‌های خارجی و بودجه؛
_ افزایش بازدهی اوراق قرضه در آمریکا؛
_ فروش و حراج عمده طلا در بازر‌های جهانی با هدف جذب نقدینگی.