دو تحلیل از التهاب ارزی

  در پی درخواست احمد توکلی و الیاس نادران از علی لاریجانی برای برگزاری جلسه فوق‌العاده مجلس با هدف بازخواست ارزی از دولتمردان، معاون پارلمانی رییس‌جمهور در یادداشتی از اینکه «این دو نماینده، به بهانه نوسانات اخیر نرخ ارز، وضعیت اقتصادی کشور را بحرانی جلوه داده و به فکر نجات آن افتاده‌اند»، انتقاد کرد. محمدرضا میرتاج‌الدینی با اشاره به درخواست برگزاری جلسه غیرعلنی رسمی از سوی این دو نماینده تصریح کرد: «الان که شرایط بسیار عادی است آیا این تقاضای شما خود ناخواسته باعث القای شرایط اضطراری و روانی و تشدید وضعیت موجود نمی‌شود؟» او همچنین در ریشه‌یابی التهاب اخیر بازار ارز، خطاب به این دو نماینده نوشت: «در مسائل ارزی چرا به شبکه دلال بازی، بی‌مسوولیتی رسانه‌ها، ایجاد جو روانی کاذب و بعضی اظهارات افراد غیرمسوول از جمله افرادی از اتاق بازرگانی که همواره نرخ ارز را بالا معرفی کرده‌اند، اشاره نکرده‌اید؟» اما احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس که هفته گذشته دولت را به «سیاست‌های ضد و نقیض، مدیریت ضعیف و بعضا مساله‌دار اقتصادی و اتلاف منابع» متهم کرده بود، دیروز هم بر موضع خود پافشاری کرد و خواستار تغییر برخی مدیران پولی و اقتصادی با هدف «بازگرداندن اعتماد به مردم و ثبات به بازار» شد.

توسط معاون رییس‌جمهور و رییس مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه شد
دو تحلیل متفاوت از التهاب ارزی
دنیای اقتصاد- مرجان توحیدی: در هیاهوی بالا و پایین شدن نرخ دلار ظاهرا حالا نوبت به‌ این رسیده است که مسوول التهابات اخیر بازار ارز مشخص شود. پیدا شدن مسوول اتفاقات اخیر البته خود به چالشی در بین مسوولان دولتی و برخی نمایندگان مجلس تبدیل شده است.
چه‌ اینکه تعدادی از نمایندگان، دولت را مقصر دانسته و تقاضای تشکیل جلسه غیرعلنی رسمی‌ برای بازخواست دولتی‌ها را می‌دهند و دولت هم در عین حال این نمایندگان و برخی نشست‌های مجلس را به سیاسی‌کاری متهم می‌کند. این مجادله اما با گزارش روزنامه «‌ایران»، ارگان رسمی‌دولت، نمودی رسانه‌ای به خود گرفته و علاوه بر نمایندگان مذکور، پای افراد دیگری را هم به ‌این مجادله باز می‌کند. این چنین است که التهاب اخیر بازار ارز به نوعی وارد فاز سیاسی می‌شود. ماجرا هم از آنجا بیشتر رنگ و بوی سیاسی می‌گیرد که معاون پارلمانی رییس‌جمهور در یادداشتی که در سایت رسمی ‌دولت منتشر کرده، به نامه الیاس نادران و احمد توکلی پاسخ داده و اظهار نظر اخیر این نمایندگان درباره التهابات ارزی و جلسات اخیر مجلس، به ویژه جلسه‌ای که با حضور وزیر اقتصاد برای بررسی بازار ارز تشکیل شده بود را تلویحا «تبلیغاتی و سیاسی» خوانده است.در پی نوسانات اخیر دلار در بازار ارز طی یک ماه گذشته و به ویژه هفته گذشته، دلار نرخ‌های بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد. اگرچه بانک مرکزی نرخ دستوری 1400 تومان را به صرافی‌ها ابلاغ کرد اما آنها از خرید و فروش دلار با قیمت ابلاغ شده خودداری کردند. به‌این ترتیب نرخ دلار حدود 1600 تومان باقی مانده است. در پی این نوسانات شدید، سه‌شنبه هفته گذشته الیاس‌نادران و احمد توکلی در نامه‌ای خطاب به علی لاریجانی خواستار تشکیل جلسه غیرعلنی، اما رسمی‌مجلس شدند تا با استناد به ماده 103 آیین‌نامه داخلی مجلس، مسوولان دولتی را به مجلس فراخوانده و بتوانند آنها را مورد بازخواست قرار دهند. این دو نماینده همچنین شرایط کشور را بحرانی دانسته و دولت را به اتخاذ «سیاست‌های ضد و نقیض، مدیریت ضعیف و بعضا مساله‌دار اقتصادی و اتلاف منابع» متهم کرده بودند. توکلی روز گذشته نیز خواهان تغییر برخی مدیران پولی و اقتصادی با هدف «بازگرداندن اعتماد به مردم» شد.
انتقاد ارگان دولت از چهره‌ها و رسانه‌ها
اما علاوه بر میرتاج‌الدینی که بیکار ننشست و نامه بلندبالایی را در جواب به‌این دو نماینده به نگارش درآورد و در آن بی‌آنکه نامی ‌از فرد ببرد، اتاق بازرگانی ایران را متهم به‌ ایجاد جو روانی کاذب برای بالا بردن نرخ دلار معرفی کرد؛ روزنامه «‌ایران»، ارگان مطبوعاتی دولت هم در گزارشی که روز پنج‌شنبه در صفحه نخست خود منتشر کرد، دیدگاه‌ها و اظهارنظرهای دو نماینده مذکور به اضافه محمد نهاوندیان (رییس اتاق بازرگانی ایران)، داوود دانش‌جعفری (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام) و محمد خوش‌چهره (نماینده سابق مجلس و استاد دانشگاه) را منعکس کرد که قبل از اجرای قانون یارانه‌ها و نیز در ماه‌های منتهی به آغاز التهابات بازار ارز مطرح شده بود. «ایران» از این افراد به عنوان جریان‌هایی یاد کرد که به گرانی دلار دامن زدند آن هم با این تیتر: «چه جریان‌هایی به گرانی دلار دامن زدند؟» این روزنامه در گزارش خود تاکید کرد که افراد مذکور قبل از اجرای قانون یارانه‌ها همواره تاکیده کرده‌اند که با اجرایی شدن این قانون، قیمت دلار افزایش صعودی خواهد داشت و این چنین با تحلیل‌های خود سعی در ایجاد التهاب در بازار ارز داشته‌اند. در این گزارش اضافه شده است که‌این افراد در کنار خبرگزاری‌ «فارس» و سایت «جهان نیوز» (وابسته به علیرضا زاکانی) در آبان ماه 90 که بازار ارز در آرامش به سر می‌برد، با ارائه تحلیل‌های نادرست از اجرایی شدن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، بر طبل گرانی ارز کوبیده‌اند و این گونه التهاب را به بازار ارز تزریق کرده اند.
میرتاج الدینی: چرا در شرایط «بسیارعادی» القای بحران می‌کنید؟
معاون پارلمانی رییس جمهور اما در جوابیه خود خطاب به توکلی و نادران متذکر شد: این دو نماینده، به بهانه نوسانات اخیر نرخ ارز، وضعیت اقتصادی کشور را بحرانی جلوه داده و به فکر نجات آن افتاده اند و ضمن نقد غیر منصفانه عملکرد اقتصادی دولت، به جای امیدواری؛ یاس و ناامیدی و به جای روحیه بخشی، دلسردی و ناتوانی را به جامعه القا کرده و ناخواسته آنان را که در کمین نظام اسلامی‌نشسته اند و در انتظار به ثمر نشستن تحریم‌ها و انواع فشارهای سیاسی و اقتصادی روزشماری می‌کنند، امیدوار ساخته اند.محمدرضا میرتاج الدینی در ادامه نامه خود خطاب به‌این دو نماینده می‌آورد: در مسائل ارزی چرا به شبکه دلال بازی، بی‌مسوولیتی رسانه‌ها، ایجاد جو روانی کاذب و بعضی اظهارات افراد غیر مسوول از جمله افرادی از اتاق بازرگانی که همواره نرخ ارز را بالا معرفی کرده اند، اشاره نکرده‌اید؟وی همچنین به بخشی از نامه توکلی و نادران درباره تاثیر یارانه نقدی بر افزایش حجم نقدینگی در کشور اشاره و این موضوع را رد کرد و متذکر شد که اتفاقا همین موضوع موجب کاهش ضریب جینی شده است که به گفته وی به معنای کاهش چهار درصدی فاصله طبقاتی در جامعه است. میرتاج الدینی در بخش دیگر این نامه، اشاره توکلی و نادران به موضوع تحریم‌ها را خاطر نشان می‌کند و می‌آورد: اولا در چنین شرایط تحریمی، مشکلات اقتصادی را به جای نشست‌های تخصصی و همفکری‌های صمیمی‌به روزنامه و رسانه می‌کشانند؟ و دولت را به ضعف و سیاسی کاری متهم می‌کنند؟ او همچنین جلسه غیر علنی 10 روز قبل مجلس که با حضور وزیر اقتصاد برگزار شده بود را مورد اشاره قرار داده و می‌افزاید: همین جلسه غیرعلنی اخیر درباره مسائل اقتصادی کشور چه نتیجه مشخصی داشته‌است؟ آیا می‌توانید جز بیان انتقادهای تند و بعضا از موضع سیاسی گزارش قابل قبولی به مردم بدهید؟ وی یادآور می‌شود: خوب است شما یکبار دیگر متن ماده 103 آیین‌نامه داخلی مجلس را بخوانید. آیا واقعا شرایط مقتضی استفاده از آن است؟ در دوران 8 سال دفاع مقدس، در شدیدترین تحریم‌ها و تهدیدها به آن نکته نرسیدیم؟ الان که شرایط بسیار عادی است؛ آیا چنین تقاضای شما خود ناخواسته القای شرایط اضطراری و روانی و تشدید وضعیت موجود نمی‌شود؟
توکلی: برخی مدیران باید بروند
در سوی دیگر اما احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس بار دیگر در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس ضمن پافشاری بر مواضع اعلامی‌خود در نامه هفته قبل و تاکیدش بر ملتهب و بحرانی بودن بازار ارز گفت که در این راستا نخستین اقدامی‌که دولت برای بازگرداندن ثبات به بازار باید انجام دهد، تغییر مدیران پولی و اقتصادی کشور است که هم‌اکنون مورد اعتماد جامعه نیستند تا این‌گونه اعتماد به مردم باز گردد.
توکلی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه در حال حاضر بازار ارز کشور ملتهب و بحرانی است، تاکید کرد: باید مسوولان اقتصادی با نیروهایی که مورد اطمینان و اعتماد مردم هستند تعویض شوند و البته باید نیروهای جدید علم و تجربه کافی در اقتصاد را داشته باشند.
با این موضع‌گیری‌ها، به نظر می‌رسد که طرفین این مجادله هریک بر مواضع خود ایستاده‌اند و ظاهرا تکلیف مقصر التهاب ارزی در مجلس روشن خواهد شد؛ البته به شرط آنکه جلسه‌ای غیر علنی اما رسمی ‌برگزار شود. هرچند هیات رییسه مجلس تا به حال از این موضوع سرباز زده و خواهان تشکیل جلسه غیرعلنی و غیررسمی ‌است.