آغاز فاز دوم هدفمندسازی

  با واریز 28 هزار تومان مابه التفاوت یارانه نقدی فاز اول و دوم هدفمندی به حساب شماری از سرپرستان خانوار، دولت رسما اجرای فاز دوم این قانون را کلید زد؛ هرچند شماری از شهروندان از عدم واریز این رقم به حساب هایشان خبر داده‌اند. از سوی دیگر هنوز مشخص نیست 28 هزار تومان به عنوان مابه‌التفاوت یک ماهه یارانه نقدی در نظر گرفته شده است یا دو ماهه، مسوولان سازمان یارانه‌ها تنها گفته‌اند که این موضوع در زمان اصلاح مجدد قیمت حامل‌های انرژی و قابل برداشت شدن یارانه‌ها اعلام خواهد شد.

با واریز 28 هزار تومان مابه‌التفاوت یارانه فاز اول و دوم به حساب سرپرستان خانوار
فاز دوم هدفمندی کلید خورد
دنیای اقتصاد - زهرا واعظ: مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها از واریز مبلغ 28 هزار تومان به عنوان مابه‌التفاوت یارانه نقدی مرحله اول و دوم هدفمندسازی یارانه‌ها، در تاریخ 28 اسفندماه 90 به حساب سرپرستان خانوارها خبر داد؛ تا فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها رسما کلید بخورد. به این ترتیب در واپسین روز کاری سال 90، محمود احمدی‌نژاد به وعده خود مبنی بر اجرایی شدن فاز دوم قانون یارانه‌ها تا پایان سال عمل کرد و با واریز 28 هزار تومان یارانه نقدی، مرحله اول گام دوم هدفمندی را اجرایی کرد. این اقدام دولت اگرچه یک روز مانده به آغاز تعطیلات رسمی صورت پذیرفت اما حامل این پیام بود که به زودی و ظرف یک ماه و نیم آینده قیمت حامل‌های انرژی نیز افزایش خواهد یافت؛ حتی اگر برخی نمایندگان مجلس از جمله توکلی، نادران و مصباحی مقدم را از واریز مابه‌التفاوت یارانه نقدی حیرت زده کند و این پارلمان نشینان آن را غیر قانونی بدانند.
به گفته بهروز مرادی، مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها هنوز مشخص نیست 28 هزار تومان واریز شده سهم یارانه یک ماه یا دوماه باشد، اما تا زمان اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها قابل برداشت نخواهد بود. وی در این باره به واحد مرکزی خبر گفت: این مابه‌التفاوت مربوط به زمانی است که مرحله دوم آغاز شود؛ یعنی پرداخت این مبلغ به معنی شروع مرحله دوم یارانه‌ها نیست. این مبلغ در حساب‌های مردم زودتر واریز شده، اما غیر قابل برداشت است و زمان برداشت، یکماهه یا دوماهه بودن این مبلغ به مردم اعلام خواهد شد.مرادی تصریح کرد: اگر مبلغ 28 هزار تومان ماهانه باشد، یارانه نقدی به ازای هر نفر به 73 هزار و 500 تومان خواهد رسید؛ اما اگر دو ماهه باشد، ماهانه 14 هزار تومان به 45 هزار و 500 تومان فعلی اضافه می‌شود. وی همچنین از واریز قریب‌الوقوع یارانه فروردین ماه خبر داد و گفت: 15 فروردین ماه، 45 هزار و 500 تومان به حساب‌ها واریز می‌شود و 17 فروردین ماه قابل برداشت است، اما 28 هزار تومان اضافه شده تا زمان اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها غیر قابل برداشت است.
مرادی که در روزهای میانی تعطیلات نوروزی با واحد مرکزی خبر مصاحبه کرده بود، دلیل تاخیر اطلاع‌رسانی در این امر را غیر فعال بودن سامانه «ساتنا» یعنی سامانه‌ای که انتقال وجه بین بانک‌ها را انجام می‌دهد، دانسته وتاکید کرده است همان‌طور که در مرحله اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، پرداخت یارانه نقدی را یک ماه و نیم زودتر از شروع اجرای قانون در نظر گرفتیم، هم اکنون نیز همین گونه است.
واکنش نمایندگان به اقدام دولت
واریز مابه‌التفاوت یارانه نقدی در واپسین روز کاری سال 90 در شرایطی صورت گرفت که نمایندگان مجلس نیز پیش‌تر در آخرین جلسات علنی خود، موانعی را برای اجرای فاز دوم در نظر گرفته بودند، اما این اقدام دولت نشان داد که برای اجرای سیاست‌های خود منتظر نمی‌ماند.
تصویب قانون «اجازه دریافت و پرداخت‌های دولت در ماه‌های فروردین و اردیبهشت 91» و پرداخت یک تنخواه بودجه‌ای 22 هزار میلیارد تومانی برای دوماهه اول سال 91 به دولت، هرگونه تغییر در شیوه اجرای قانون یارانه‌ها تا پایان بهار را ممنوع کرده بود و به نظر می‌رسید که این امر به معنای مخالفت رسمی مجلس با اجرای فاز دوم هدفمندی تا تابستان سال 91 باشد.
نمایندگان کمی قبل تر نیز یک فوریت طرحی را به تصویب رساندند که در صورت تصویب نهایی، اجازه افزایش یارانه نقدی را از دولت سلب می‌کند و به جای آن مجوز افزایش یارانه در قالب حمایت‌های بیمه‌ای، مسکن و اشتغال داده می‌شود. شاید به دلیل همین مصوبات بود که برخی از نمایندگان منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت در اولین روزهای کاری سال جدید به کلید زدن فاز دوم هدفمندی توسط دولت واکنش نشان دادند. احمد توکلی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر تنها از شنیدن این خبر «ابراز حیرت» کرد و گفت که نمی‌تواند راجع به این موضوع حرف بزند. اما الیاس نادران عضو کمیسیون اقتصادی مجلس این اقدام دولت را غیر قانونی دانست و گفت که دولت در دو ماه اول سال نمی‌تواند وارد فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها بشود .وی افزود: دولت از این دست اقدامات غیر قانونی زیاد انجام داده و فکر می‌کند می‌تواند مجلس را در مقابل عمل انجام‌شده قرار بدهد، بنابراین قطعا بعد از تعطیلات، کمیسیون ذی‌ربط و کمیسیون تلفیق نسبت به این اقدام تصمیم‌گیری خواهند کرد.
وی با بیان اینکه باید منابع افزایش یارانه‌های نقدی مشخص شود، گفت: در نشست کارشناسی‌ای که برای اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها انجام شد، دولت نتوانست مجلس را متقاعد کند و منابع آن نیز مبهم بود؛ بنابراین مجلس اجازه اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها در دو ماه باقیمانده تا پایان مجلس هشتم را نداد.
از سوی دیگر غلامرضا مصباحی مقدم، به وجود آمدن تعهد جدید برای دولت بدون در نظر گرفتن و مشخص کردن منبع آن را غیر قانونی دانست و گفت: دولت در مرحله اول اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها با کسری بودجه مواجه بود؛بنابراین نیازمند تامل است که از کجا در پایان سال چنین وجوهی را به حساب خانوارها واریز کرده است.رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی، تعهد اضافی در پایان سال بدون داشتن منبع و قانون بودجه را تخلف آشکار از قانون دانست و گفت: این اقدام دولت نقض اصل 52 و 53 قانون اساسی و نشانگر این موضوع است که دولت همچنان در مسیر قبلی خود یعنی نادیده گرفتن قوانین حرکت می‌کند.
منافاتی با مصوبه مجلس ندارد
البته انتقاد‌ها نسبت به افزایش 28 هزار تومانی یارانه نقدی، واکنش یک مقام مسوول دولتی را در پی داشته است؛ وی که بدون ذکر نام با خبرگزاری فارس گفت‌وگو کرده است، تصریح کرد: پرداخت 73 هزار و 500 تومان یارانه منافاتی با مصوبه مجلس ندارد. چراکه در صورت تعویق اجرای قانون، این رقم در حساب خانوارها باقی مانده و تا آن زمان خانوارها ماهانه همان مبلغ 45 هزار و 500 تومان را دریافت خواهند کرد.

چه کسانی از مابه‌التفاوت 28 هزار تومانی محروم شدند؟
با وجود اعلام مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها مبنی بر واریز مبلغ 28 هزار تومان به عنوان مابه التفاوت یارانه‌های نقدی به حساب سرپرست‌های خانوار، این مبلغ به حساب شمار زیادی از مردم واریز نشده است. در شرایطی که پیش از واریز مابه‌التفاوت یارانه نقدی به حساب خانوارها، پیامک‌های خود انصرافی برای برخی از سرپرستان خانوار ارسال شده بود و دولت اعلام کرده بود که حداقل 10 میلیون نفر از پردرآمد‌ها می‌توانند از دریافت یارانه انصراف دهند، مشخص نیست که دلیل عدم واریز مبلغ 28 هزار تومان به حساب برخی سرپرستان خانوار چیست. آن گونه که خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) گزارش داده است؛ برخی از کسانی که پیامک خود انصرافی را دریافت کرده بودند، از واریز یارانه جدید به حساب خود خبر داده‌اند، اما برخی دیگر از یارانه بگیران که پیامک خود انصرافی داشته‌اند، هنوز این مبلغ را در حساب‌های خود ندارند. به نظر می‌رسد عدم اطلاع‌رسانی در این باره به برخی از شائبه‌ها مبنی بر حذف اجباری یارانه برخی از خانوارها از سوی دولت دامن خواهد زد. هرچند دولت همواره تاکید کرده است که انصراف از دریافت یارانه نقدی به صورت اختیاری بوده و هرکس که بخواهد می‌تواند همچنان یارانه نقدی مرحله اول و دوم را دریافت کند. باید دید که آیا مبلغ مابه‌التفاوت سایر خانوارها تا 15 فروردین به همراه یارانه نقدی فاز اول به حساب همه خانوارها واریز خواهد شد یا دولت برای پرداخت یارانه برنامه‌های دیگری دارد؛ برنامه‌هایی غافلگیرانه که احتمالا به صورت ناگهانی به اجرا درخواهد آمد.