پایان سکوت در ارائه آمار

دنیای اقتصاد - سکوت بانک مرکزی در انتشار آمارهای اقتصادی شکسته شد و برخی از شاخص‌های اقتصادی از سوی این بانک رونمایی شد؛ از حدود یک سال پیش تا کنون و پس از واگذاری تهیه و انتشار آمارهای اقتصادی به مرکز آمار ایران، بانک مرکزی از انتشار آمار شاخص‌های کلان اقتصادی خودداری کرد؛ در آن هنگام برخی فعالان و کارشناسان اقتصادی به عدم انتشار آمارها انتقاد کرده و معتقد بودند که این سیاست امکان پیش‌بینی درست و مبتنی بر واقعیت‌ها را در اقتصاد ایران از میان می‌برد؛ رییس کل بانک مرکزی در آن هنگام در پاسخ به این انتقادها گفته بود که «بانک مرکزی این آمارها را تهیه کرده،‌ اما اجازه انتشار آمارها از این بانک گرفته شده است.» با این وجود در پایان هفته گذشته قفل بانک مرکزی بر آمار شاخص‌های مختلف اقتصادی باز شد؛ اما مشخص نیست این روند در آینده تداوم خواهد داشت یا بار دیگر دچار گسست خواهد شد. جدیدترین آمارهای منتشر شده تصویری از مهم‌ترین شاخص‌های قیمت در سال گذشته را نشان داده است. آمارهایی که برخی از آنها به 8 ماه اول سال 1390 اختصاص دارد، برخی وضعیت اقتصاد ایران را تا پایان بهمن 90 به تصویر کشیده و سرانجام شاخص‌هایی به روایت افزایش قیمت‌ها در بخش خرد اقتصاد پرداخته است.

بانک مرکزی سکوت آماری را شکست
روایت رسمی از اقتصاد 90
با گذشت نزدیک به یک سال از سکوت بانک مرکزی در اعلام آمارهای اقتصادی، قفل آماردهی این بانک شکسته شده و برخی آمارهای اقتصادی در وب سایت بانک مرکزی قرار گرفته است. بانک مرکزی در خرداد ماه سال گذشته بر اساس آنچه که «واگذاری وظیفه انتشار آمار به مرکز آمار ایران خوانده شد» از ارائه عملکرد شاخص‌های اقتصادی خودداری کرد.
استناد بانک مرکزی نیز به قانون برنامه پنجم توسعه بود که این وظیفه را به مرکز آمار ایران واگذار کرده بود. به این ترتیب در طول سال گذشته، خبری از انتشار رسمی شاخص‌های اقتصادی نبود و حال در آستانه ماه دوم سال 91 بانک مرکزی دست به انتشار برخی شاخص‌های اقتصادی ماهانه و شاخص قیمت خرده فروشی در هفته اول سال 90 زده است.
افزایش 7/6 درصدی تعداد چک‌های بی‌محل
بانک مرکزی در بخشی از این گزارش اطلاعات جدیدی از تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده بانکی منتشر کرده است. آخرین آمار اعلام شده دراین‌باره مربوط به فروردین ماه سال 90 بود اما در آمار جدید بانک مرکزی، این شاخص در هشت ماه اول سال 90 بررسی شده است. این آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که از هر 8 برگ چک بانکی، یک برگ برگشت خورده است. بانک مرکزی پیش از این عنوان کرده بود که دلیل افزایش چک‌های برگشتی بالا بودن میزان مبادلات است؛ اما به نظر می‌رسد آمار جدید اعلام شده در این بخش دیدگاه‌های برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی در مورد نامساعد بودن فضای کسب و کار در سال گذشته را تایید کند.
بنا به اعلام بانک مرکزی در هشت ماه اول سال گذشته 8/32 میلیون برگ سند بانکی به مبلغ حدود 453 هزار میلیارد تومان مبادله شد. شاخص تعداد و مبلغ اسناد مبادله شده در این دوره نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب 9/2 و 8/14 درصد افزایش یافت. در عین حال در هشت ماهه اول سال گذشته 1/4 میلیون برگ سند بانکی برگشت داده شد. این تعداد سند برگشت خورده مبلغی حدود 21 هزار میلیارد تومان بود و نسبت به دوره مشابه سال قبل 7/5 درصد از نظر تعداد و 7/25 درصد از نظر مبلغ افزایش یافت. بررسی‌های بانک مرکزی همچنین از روند افزایشی نسبت اسناد برگشتی به اسناد مبادله شده در هشت ماهه اول پارسال نیز خبر می‌دهد. جایی که این نسبت از نظر تعداد و مبلغ 4 دهم درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش پیدا کرد.
بر اساس آمار بانک مرکزی در بخشی از گزارش جدید خود از شاخص‌های ماهانه اقتصادی، در آبان ماه 90 حدود 4/4 میلیون برگ سند بانکی به مبلغ حدود 59 هزار و 930 میلیارد تومان در اتاق پایاپای اسناد بانکی مبادله شده است. از این تعداد اسناد مبادله شده در آبان ماه سال گذشته، 7/13‌درصد برگشت خورده؛ ازنظر مبلغ نیز این نسبت 8/5 درصد بوده است. در آبان ماه پارسال 606 هزار سند بانکی با مبلغی حدود سه هزار و 470 میلیارد تومان برگشت داده شده؛ بر مبنای گزارش بانک مرکزی، نسبت تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده به مبادله شده در آبان ماه سال 89 به ترتیب 3/11 و 2/4 درصد بوده است.
کاهش 2/38 درصدی سفته و برات واخواست شده
بانک مرکزی در بخش دیگری از این گزارش با استناد به آمار شعبه واخواست دادگستری استان تهران، از واخواست 7/12 هزار برگ سفته در هشت ماهه اول سال گذشته خبر داده است. به گفته بانک مرکزی این میزان سفته و برات واخواست شده در شهر تهران نزدیک به 153 هزار میلیارد تومان ارزش داشت. بانک مرکزی عنوان کرده که این متوسط شاخص تعداد و مبلغ سفته و برات واخواست شده به ترتیب 2/38 و 4/38 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش یافته است.
افزایش 74 درصدی قیمت سکه طرح جدید
بنا به اعلام بانک مرکزی در هشت ماهه اول سال گذشته قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در بازار آزاد شهر تهران با طرح قدیم 515 هزار و 219 تومان بوده که نسبت به هشت ماهه اول سال 89 نزدیک به 60 درصد افزایش یافته است. بانک مرکزی قیمت فروش یک سکه بهار آزادی طرح جدید را نیز در هشت ماهه اول سال گذشته 491 هزار و 398 تومان اعلام کرده. یعنی 7/59 درصد بیشتر از رقمی که در هشت ماهه اول سال 89 برای یک سکه طرح جدید پرداخت شده است. قیمت سکه طرح جدید در آبان ماه سال 90 نسبت به مهر ماه 90 حدود 4 درصد و نسبت به آبان ماه 89 حدود 74 درصد افزایش قیمت داشت.
افزایش 10 درصدی قیمت دلار
در هشت ماه اول سال گذشته قیمت فروش یک دلار آمریکا هزار و 147 تومان و یک یورو هزار و 624 تومان بود. این قیمت‌ها مربوط به بازار آزاد شهر تهران است و بانک مرکزی عنوان کرده که هر دلار آمریکا طی هشت ماهه اول سال گذشته نسبت به هشت ماهه اول سال 89 نزدیک به 10 درصد افزایش قیمت داشت. این شاخص برای هر یورو بسیار بالاتر و بیش از 18 درصد بود.
قیمت خرده فروشی مواد خوراکی
بانک مرکزی همچنین گزارش هفتگی متوسط قیمت خرده فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران را هم در هفته منتهی به هجدهم فروردین ماه سال 91 منتشر کرده است. آخرین باری که این آمار از سوی بانک مرکزی اعلام شد مربوط به خردادماه سال 90 بود و به نظر می‌رسد بار دیگر بانک مرکزی انتشار این آمارها را از سر گرفته است.
نگاه کلی به این آمار نشان می‌دهد که قیمت خرده فروشی تمام گروه‌های خوراکی مورد بررسی بانک مرکزی با روند صعودی در هفته سوم فروردین ماه همراه شده است.
بانک مرکزی اعلام کرد که متوسط قیمت خرده فروشی گروه لبنیات در هفته سوم فروردین ماه 91 نسبت به هفته سوم اسفند ماه 90 حدود 3/1 درصد افزایش داشت. این رقم نسبت به هفته سوم فروردین ماه سال گذشته 5/44 درصد افزایش داشت. بانک مرکزی اعلام کرده که قیمت تخم مرغ نسبت به هفته سوم اسفند ماه سال گذشته 5/1 درصد کاهش یافته، اما نسبت به هفته سوم فروردین ماه سال گذشته قیمت خرده فروشی این کالا افزایش یافته است.
در گروه برنج، قیمت خرده فروشی این قلم کالا در هفته سوم فروردین ماه 91 نسبت به هفته سوم اسفند ماه نزدیک 1 درصد افزایش داشت. این رقم در هفته سوم فروردین ماه 91 نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش بیش از 30 درصدی قیمت‌ روبه‌رو بوده است.
در گروه حبوبات قیمت خرده فروشی اقلام این گروه در هفته منتهی به هجدهم فروردین ماه نسبت به هفته مشابه اسفند ماه سال گذشته 4/3 درصد و نسبت به ماه مشابه سال گذشته 3/47 درصد افزایش داشت.
همچنین میوه‌های تازه نیز با 2/8 درصد افزایش قیمت در هفته سوم فروردین ماه نسبت به هفته سوم اسفند ماه و 3/23 درصد افزایش قیمت در هفته سوم فروردین ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه‌رو بود.
بانک مرکزی در گزارش خرده فروشی خود از هفته سوم فروردین ماه عنوان کرد که قیمت گوشت قرمز در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 45 درصد افزایش یافت و در عین حال در هفته سوم فروردین ماه 91 نسبت به هفته سوم اسفند ماه سال گذشته قیمت این گروه از کالاها 6/2 درصد افزایش داشت.
بنا به اعلام بانک مرکزی قیمت خرده فروشی گوشت مرغ در این مدت حدود 13 درصد نسبت به هفته مشابه ماه قبل افزایش یافت. این در حالی است که قیمت خرده فروشی مرغ در هفته سوم فروردین ماه 91 نسبت به مدت مشابه سال قبل نزدیک به 40 درصد افزایش داشت.
در گروه قند و شکر نیز قیمت خرده فروشی این کالا‌ها، در دوره مورد گزارش بانک مرکزی نسبت به هفته سوم فروردین ماه 90 بیش از 31 درصد افزایش داشت. گروه چای نزدیک به 34 درصد و گروه روغن نباتی 4/19 درصد افزایش قیمت در هفته سوم فروردین ماه نسبت به دوره مشابه سال قبل رخ داد.