دنیای اقتصاد- بهروز علیشیری رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران طی یک کنفرانس مطبوعاتی به تشریح موانع عمده سرمایه‌گذاری خارجی در ایران پرداخت و گفت: مشکل صدور پروانه کار برای سرمایه‌گذاران خارجی، فرآیند پیچیده اعطای تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی، مشکلات قانونی مربوط به اخذ مالیات در برخی مناطق ویژه اقتصادی و نیز مشکل استفاده از نام و برندهای خارجی چهار مانع مهم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران است. بهروز علیشیری در کنفرانس مطبوعاتی دیروز خود در عین حال آمارهای دیگری را از وضعیت سرمایه‌های جذب شده به داخل کشور ارائه داد و اظهار داشت که 100 درصد طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی در فرآیندی از کار دچار مشکل می‌شوند. علیشیری همچنین از معطلی 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در وزارتخانه‌های صنایع و نفت خبر داد.

چهار مانع سرمایه‌گذاری خارجی
دنیای اقتصاد – زهرا واعظ: رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران دیروز در یک نشست خبری ضمن تشریح موانع سرمایه‌گذاری خارجی در کشور از معطلی 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در وزارتخانه‌های صنایع و نفت خبر داد و در عین حال گفت 100 درصد طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی در فرآیندی از کار دچار مشکل می‌شوند.
وی مشکل صدور پروانه کار برای سرمایه‌گذاری خارجی از طرف وزارت کار و همچنین اعطای تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی را از جمله عمده‌ترین مشکلات پیش‌روی سرمایه‌گذاران اعلام کرد و افزود: در زمینه مشکلات قانونی مربوط به اخذ مالیات در برخی مناطق ویژه اقتصادی و نیز استفاده از نام و برندهای خارجی، مشکلاتی وجود دارد.
علیشیری در ادامه با اشاره به مشکلات سرمایه‌گذاری خارجی در کشور گفت: هیچ پروژه سرمایه‌گذاری خارجی در کشور نیست که بدون مشکل کار خود را انجام دهد. همه طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به نوعی در هر فرآیند از جمله از بخش‌هایی مثل گمرک، مالیات و غیره دارای مشکل هستند؛ بنابراین تقریبا 100 درصد طرح‌ها دچار مشکل می‌شوند. وی اضافه کرد: تمام طرح‌هایی که ورودی سرمایه‌گذاری خارجی آنها در همین بخش کمتر از 60 درصد بود، یک بار دیگر توسط کارگروه نظارت سازمان بررسی شد و به عبارتی 323 طرح با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی بررسی و ارزیابی شدند. به گفته علیشیری 115 طرح تا سقف 22 میلیارد دلار دچار مشکلاتی بودند که 41 درصد از مشکلات آنها با کار نظارتی رفع شده است.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره پیگیری و رفع مشکلات و موانع کلان در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی در کشور گفت: اولین مشکل به صدور پروانه کار برای سرمایه‌گذاری خارجی از طرف وزارت کار و امور اجتماعی باز می‌گردد، همچنین در بخش تسهیلات دهی از محل حساب ذخیره ارزی به طرح‌ها نیز با مشکلاتی مواجه هستیم. وی بر رفع مشکلات قانونی مربوط به اخذ مالیات در برخی مناطق ویژه اقتصادی و رفع مشکلات مربوط به استفاده از نام و برندهای خارجی تاکید کرد و گفت: البته مشکل استفاده از برند خارجی حل شده است. وی در ادامه اظهار کرد: امروز هیچ دستگاهی نیست که کارهای مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی را صیقل خورده و بدون مشکل حل کند. وی خاطرنشان کرد: ‌براساس قانون سرمایه‌گذاری خارجی، تمام امتیازاتی که به سرمایه‌گذار داخلی ارائه می‌شود به سرمایه‌گذار خارجی نیز باید داده شود؛ اما متاسفانه صدا و سیما تبعیض قائل شده و برای آگهی کار سرمایه‌گذار خارجی، تعرفه بالاتری را در نظر گرفته است؛ در صورتی که شرکت خارجی سرمایه‌گذار در ایران، یک شرکت ایرانی محسوب می‌شود و به‌رغم مکاتبات با صدا و سیما، مشکلات همچنان باقی است.
مجلس قوانین را اصلاح کند
علیشیری در ادامه به اصلاح قوانینی در مجلس اشاره کرد و گفت: چهار قانون در مجلس باید اصلاح شود. با مشکلاتی در بخش قانونی نظیر قانون تجارت که بیش از یک سال است در مجلس قرار دارد، مواجه هستیم. رییس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی افزود: با توجه به اینکه 5 شاخص از شاخص‌های فضای کسب‌وکار به قوه‌قضائیه مربوط می‌شود، این دستگاه نیز باید همکاری‌های لازم را با سازمان سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشد. یکی دیگر از مشکلات نیز به خلأ بین دارندگان پروژه‌ها در داخل و سرمایه‌گذاران خارجی باز می‌گردد.
20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی معطل وزارت نفت و صنایع
رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران بر همکاری تمام دستگاه‌ها و بخش‌ها در این خصوص تاکید و تصریح کرد: 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مصوب خارجی منتظر مجوز وزارت نفت (برای تعیین قیمت خوراک) و وزارت صنایع است. وی افزود: مشکل پروژه‌های نفتی که در حد 14 میلیارد دلار مجوز گرفته‌اند این است که قیمت خوراک مانند گاز، گاز اتان، متان و سایر حامل‌های انرژی باید مشخص شود تا سرمایه‌گذار خارجی بداند قیمت خوراک برای صنایع نفت و گاز چقدر خواهد بود. علیشیری افزود: در حیطه پروژه‌های وزارت صنایع بخش عمده به معادن و قانون بهره‌برداری معادن برمی‌گردد که باید مشکل این زمینه رفع شود تا سرمایه‌گذار خارجی با ذهنیت شفاف وارد سرمایه‌گذاری شود.
افزایش سرمایه‌گذاری خارجی به 12 میلیارد دلار اما به شرط!
علیشیری همچنین اعلام کرد: طبق آخرین آمار سال گذشته سه میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب شد که تا پایان برنامه پنجم این رقم به 12 میلیارد دلار می‌رسد، اما اگر شرایط فراهم شود تا دو سال آینده جذب سرمایه به 10 میلیارد دلار خواهد رسید. وی پیش شرط رسیدن به این میزان سرمایه‌گذاری را همکاری دستگاه‌های تخصصی برای تعریف پروژه‌های جذب سرمایه‌های خارجی عنوان و تاکید کرد: دستگاه‌های تخصصی دولتی باید طرح‌های زیربنایی را از جمله در حمل و نقل ریلی و فرودگاه‌ها برای جذب سرمایه‌های خارجی تعریف کنند و یاد بگیرند که از سرمایه‌های ورودی برای پیشرفت پروژه‌ها استفاده کنند. علیشیری از دستگاه‌ها درخواست کرد که به طور متوسط 50 تا 70 میلیارد دلار پروژه توسط هر یک از آنها تعریف شود، یعنی 50 میلیارد دلار پروژه در بخش وزارت نیرو، 50 تا 70 میلیارد دلار پروژه در بخش راه و 20 تا 30 میلیارد دلار در بخش کشاورزی تعریف کنند تا سالانه تا 10 درصد آن را مصوب تلقی کنیم.
سرمایه‌گذاری در استان‌ها
وی در حوزه سرمایه‌گذاری در استان‌ها خاطرنشان کرد: مدت زمان و مهلت دستگاه‌ها برای ارائه مجوز به سرمایه‌گذاری‌های خارجی 10 روز است، بر این اساس ستادهایی به نام ستادهای سرمایه‌گذاری خارجی در کشور شکل گرفته است که سرمایه‌گذاران می‌توانند شکایت خود را به آنها ارائه کنند، شکایت‌ها می‌تواند به استانداران ارائه شود که آنها نیز باید ظرف 15 روز پاسخگو باشند. در همین راستا مراکز خدمات سرمایه‌گذاری در کلیه استان‌های کشور شکل گرفته است. علیشیری همچنین از تشکیل کارگروه فرصت یابی در کلیه استان‌ها به منظور شناسایی، طراحی و معرفی طرح‌های قابل‌عرضه به سرمایه‌گذاران خارجی، کارگروه سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد و مناطق کمتر توسعه یافته خبر داد و تاکید کرد: برای سرمایه‌گذاری خارجی نباید به مناطق آزاد متمرکز شویم.
کشورهای تحریم‌کننده باختند ما نباختیم
معاون وزیر اقتصاد در مورد اثر تحریم‌ها بر سرمایه‌گذاری خارجی گفت: کشورهای تحریم‌کننده در قضیه تحریم باختند و آلمان‌ها در حال حاضر معتقدند 100 هزار نیروی کار را در قبال تحریم ایران از دست داده‌اند همین‌طور ژاپنی‌ها معتقدند در این قضیه ضرر کرده‌اند. علیشیری با تاکید بر اینکه تحریم برای کشور ما همانند روزه گرفتن برای مردم فواید زیادی دارد، گفت: چون در سه قوه کشور مشق ننوشته زیاد داریم لازم نیست دنبال خارجی‌‌ها باشیم، بلکه مشق‌های خودمان را باید بنویسیم و پروژه‌های آماده سرمایه‌گذاری در داخل را انجام دهیم. وی با اشاره به وجود 400 پروژه آماده سرمایه‌گذاری در کشور گفت: تحریم‌ها دیگر اثر ندارد و بخش خصوصی در ایران و کشورهای دیگر اساسا تحریم‌پذیر نیست. علیشیری در مورد 4 قطعنامه صادر شده علیه ایران گفت: در کجای دنیا که براساس اقتصاد لیبرالی اداره می‌شود یک بنگاه اقتصادی باید مشتری خوش حساب خود را از خود براند، ایران در حجم خطوط اعتباری 40 میلیارد دلاری حتی یک پنی به کشورهای خارجی بدهی ندارد و مشتری بسیار خوش‌حسابی است. علیشیری تاکید کرد: ما از تحریم درس‌های بزرگی برای گذر از بحران‌ها یاد گرفته‌ایم از جمله آن فرصت‌یابی 700 میلیارد دلاری برای پروژه‌های داخل کشور کار کوچکی نیست.
سرمایه‌گذار خارجی از جزئیات تغییر قیمت سوخت باخبر باشد
علیشیری با اشاره به اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها گفت: چون با اجرای این طرح قیمت سوخت تغییر می‌کند و این تغییر قیمت‌ها تا یک ماه آینده مشخص می‌شود باید سرمایه‌گذار خارجی از جزئیات تغییر قیمت سوخت باخبر باشد. وی افزود: مهم‌ترین علامت به سرمایه‌گذار خارجی در بخش نفت و گاز قیمت سوخت باید مشخص شود و میزان حمایت دولت از سرمایه‌گذاران خارجی در طول هدفمندی یارانه‌ها مشخص شود.
ورودی سرمایه‌گذاری خارجی
وی در ادامه این نشست رقم ورودی (تحقق یافته ) سرمایه‌گذاری خارجی در سه ماه چهارم (در زمان دولت نهم) سال 2005 میلادی را 784 میلیون دلار، در سال 2006 را 1647 میلیون دلار، در سال 2007 را 1670 میلیون دلار، در سال 2008 را 1615 میلیون دلار و در زمان دولت دهم را نیز 3016 میلیون دلار اعلام کرد. این مقام مسوول در سازمان سرمایه‌گذاری خارجی با بیان اینکه نهضت پروژه یابی را در استان‌ها آغاز کرده‌ایم، عنوان کرد: سرمایه‌گذاران خارجی در کشور با موانع جدی مواجه هستند، ضمن اینکه 400 پروژه قابل‌معرفی به سرمایه‌گذاران خارجی تعریف شده است که باید به 7 هزار پروژه افزایش یابد.
ارتقای رتبه ایران در فضای کسب‌وکار
به گفته رییس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و کمک‌های فنی در سال 88 رتبه ایران در فضای کسب و کار از 142 در بین 181 کشور به 137 ارتقا یافت و پیش‌بینی می‌شود براساس گزارش موسسه بین‌المللی تامین مالی وابسته به بانک جهانی تا دو هفته آینده این رتبه به 130 ارتقا پیدا کند، اما برای اینکه ایران در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی حرفی برای گفتن داشته باشد باید این رتبه به کمتر از 30 در بین کشورهای جهان ارتقا پیدا کند.
جذب 215 میلیون دلار تسهیلات اعتباری از بانک جهانی
علیشیری رقم ورودی سرمایه را از بانک جهانی در سال گذشته به کشور 215 میلیون دلار اعلام کرد و از ارائه حدود 6 خط اعتباری به بانک‌های صنعت و معدن، ملی، کشاورزی، تجارت، بانک‌های خصوصی همچون پارسیان و اقتصاد نوین برای کمک به بخش‌هایی همچون واردات، ماشین‌آلات و غیره تا سقف 5 میلیون دلار خبر داد.
دریافت 5/4 میلیارد دلار از تسهیلات بانک توسعه اسلامی
علیشیری همچنین در خصوص دریافت تسهیلات از بانک توسعه اسلامی گفت: سال گذشته 400 میلیون دلار معادل یک میلیارد و 481 میلیون دینار اسلامی پذیره‌نویسی برای بانک توسعه اسلامی انجام شد که 450 میلیون دینار آن تدارک شد و تاکنون ایران بیش از 5/4 میلیارد دلار از تسهیلات بانک توسعه اسلامی استفاده کرده است که در میان 56 کشور مقام اول را دارد. وی افزود: برای اجرای تسهیلات کوتاه‌مدت و وام‌های تجاری 362 میلیون دلار به نفع کشور ایران در بانک توسعه اسلامی تصویب شده است. رییس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و کمک‌های فنی در ادامه به مقایسه دریافت تسهیلات در دولت‌های نهم و دهم پرداخت و تاکید کرد: ایران در دولت نهم 767 میلیون دلار تسهیلات بلندمدت و 846 میلیون دلار از کوتاه‌مدت و تجاری بانک توسعه اسلامی استفاده کرده است که این ارقام در دولت دهم ظرف یک سال به ترتیب به 323 و 241 میلیون دلار رسیده است.

ا20 روز دیگر؛ پذیره‌نویسی صندوق ایرانیان
علیشیری رییس‌کل سازمان سرمایه‌‌گذاری خارجی و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در نشست خبری دیروز خود از آغاز پذیره‌نویسی صندوق سرمایه‌گذاری ارزی ایرانیان خارج از کشور از 20 روز آینده خبر داد و گفت: در پی برگزاری همایش ایرانیان خارج کشور تصویب شد تا دو ماه آینده این صندوق ارزی که در زمینه بازار سرمایه فعال خواهد بود، شکل ‌گیرد. علیشیری پیش‌بینی کرد؛ برای سرمایه صندوق ارزی سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج کشور 500 میلیون یورو جذب سرمایه داشته باشد، اگرچه این سرمایه به 5 میلیارد یورو نیز خواهد رسید. وی افزود: برای تامین سرمایه صندوق ایرانیان خارج از کشور ظرف کمتر از یک ساعت 27 میلیون یورو پذیره‌نویسی توسط بخش خصوصی انجام شد که این پذیره‌نویسی از طریق کارگزاران در یکی از مناطق آزاد انجام خواهد شد. به گفته علیشیری، پذیره‌نویسی این صندوق توسط بانک‌های تخصصی از جمله بانک‌های اقتصاد نوین، تات، ملت، پارسیان و پاسارگاد صورت خواهد گرفت و این پذیره‌نویسی پس از آغاز تا دو ماه ادامه خواهد یافت. وی با اشاره به برگزاری جلساتی با هیات موسس این صندوق از آمادگی برای ارائه مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در این صندوق خبر داد و اظهار داشت:‌ عملیات ارزی این صندوق تحت پوشش قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی قرار می‌گیرد. علیشیری صندوق سرمایه‌گذاری ارزی ایرانیان را از صندوق‌های موثر در جذب سرمایه‌گذاری خارجی دانست و گفت: ‌این صندوق به دلیل سهولت معامله در بازار سرمایه و وضعیت مطلوب آن قرار است در بازار سرمایه فعال شود. معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد:‌ نبود این صندوق از خلأهای جدی نهادی برای جذب منابع و سرمایه‌گذاری بوده است و با تاسیس آن منابع تجمیع شده به سمت فعالیت‌های توسعه‌ای هدایت می‌شود. وی ادامه داد: هرچند مدیریت این صندوق توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد، اما منابع آن تحت پوشش تضمین‌ها و حمایت‌های قانونی دولت است. رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران گفت: بر همین اساس حسابی در منطقه آزاد کیش افتتاح شده تا پس از اعلام پذیره‌نویسی سرمایه‌گذاران بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.
عکس: نگار متین‌نیا