جزئیات جدید از گشایش ارزی

دنیای اقتصاد- در حالی که وعده روز شنبه معاون اول رییس‌جمهور برای «گشایش بزرگ ارزی» همچنان چشم بازارها را به خود جلب کرده است، با انتشار اظهارات تازه معاون وزیر خارجه، نشانه‌های بیشتری از ابعاد سیاسی و دیپلماتیک این موضوع روشن شد. عباس عراقچی، معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه روز گذشته تاکید کرد که معاونت تحت نظر او، با توجه به ماهیت کشورهایی که در حوزه ماموریتش قرار دارند، سعی کرده تحریم‌ها را از تهدید به فرصت تبدیل کند. به گفته معاون وزیر خارجه، بخشی از برنامه مورد توافق با طرف‌های خارجی «استفاده از ارزهای محلی و تهاتر کالا در مقابل کالا است؛ ولی ما شیوه‌های ابتکاری دیگری در تبادلات بانکی پیدا کردیم و موفق شدیم درآمدهای ارزی کشور را تا آنجایی که لازم است به آن مسیرها منتقل کنیم.» در همین حال، برخی اخبار از موافقت چین و روسیه برای تسهیل در تبدیل ارزهای بازرگانان ایرانی و گشایش ال‌سی‌هایی از مبدا ایران حکایت دارند. از هند و مالزی هم به عنوان دیگر طرف‌های هماهنگ با ایران در این زمینه نام برده شده است. همزمان، رییس ‌کل بانک مرکزی از آمادگی تهران برای دریافت طلا به جای ارز در مبادلات تجاری با دیگر کشورها خبر داده است. معاون‌اول رییس‌جمهور نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» خبر داده است که نتایج گشایش ارزی به‌زودی آثار خود را نشان خواهد داد.

معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه توضیح داد
جزئیات تازه از گشایش بزرگ ارزی
دنیای اقتصاد- مجید اعزازی: سه روز پس از اینکه محمدرضا رحیمی، معاون اول رییس‌جمهور از «گشایش بزرگ ارزی» خبر داد، سیدعباس عراقچی، معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه اعلام کرد که شیوه‌های ابتکاری در تبادلات بانکی را پیدا کرده‌ایم و موفق شدیم درآمدهای ارزی را به آن مسیرها منتقل کنیم.
به گفته معاون وزیر خارجه، برخی از این شیوه‌ها «استفاده از ارزهای محلی و تهاتر کالا در مقابل کالااست». عراقچی البته تصریح کرد:
«ما شیوه‌های ابتکاری دیگری در تبادلات بانکی پیدا کردیم و موفق شدیم درآمدهای ارزی کشور را تا آن جایی که لازم است به آن مسیرها منتقل کنیم.» در همین حال، برخی اخبار از موافقت چین برای تسهیل در تبدیل ارزهای ایران و ارائه تسهیلات مالیاتی از سوی روسیه به دفاتر تجاری ایران حکایت دارد.
تحریم بانکی ایران از سوی واشنگتن که در قالب بودجه دفاعی آمریکا در آخرین روز سال 2011 (10 دی‌ماه 1390) از سوی باراک اوباما، رییس‌جمهور این کشور امضا شد و همچنین رای مشابه وزیران خارجه اتحادیه اروپا به تحریم بانکی ایران از سوی این اتحادیه، مشکلاتی را در مسیر تجارت میان ایران و سایر کشورها ایجاد کرده است. در چنین شرایطی معاون اول رییس‌جمهور روز شنبه هفته جاری در جمع صادرکنندگان از گشایش ارزی بزرگی خبر داده بود که «بمبی از تعجب و ناباوری را در میان غربی‌ها و به ویژه تحریم‌کنندگان» منفجر خواهد کرد. رحیمی اما در سخنان روز شنبه خود توضیح بیشتری در این باره نداد؛ با وجود این، همان روز، وزیر صنعت، معدن و تجارت این‌گونه حرف‌های او را تکمیل کرده بود که «تمهیدات توسط بانک مرکزی اندیشیده شده تا درآمدهای ارزی حاصل از صادرات از طریق مکانیزم‌هایی در اختیار مصارف ارزی قرار گیرد.» روزنامه دولت نیز در پوشش این مراسم از اجرای طرح جدیدی برای سرعت بخشیدن به انتقال‌های ارزی خبر داده و پیش‌بینی کرده بود: با اجرای این طرح، قیمت ارز در روزهای آینده کاهش خواهد یافت.
دراین میان، برخی از فعالان اقتصادی روز یکشنبه خبر داده بودند که قرار است در روز سه‌شنبه (دیروز) اطلاعات بیشتری در این مورد از سوی دولت منتشر شود. دیروز، اما معاون اول رییس جمهور در حاشیه همایش ملی حمایت از مصرف‌کنندگان در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» در مورد سازوکار وقوع گشایش ارزی مورد نظرش توضیح بیشتری نداد، و تنها تاکید کرد که تا یکی دو هفته دیگر، اقدامات دولت برای تحول بازار ارز به نتیجه خواهد رسید. با این حال معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس ضمن تشریح شیوه‌های ابتکاری برای تبادلات بانکی اظهار کرد که معاونت متبوعش با توجه به شکل و ماهیت کشورهایی که در حوزه تحت پوشش آن دارند، سعی کرده تحریم‌ها را از تهدید به فرصت تبدیل کند.
دستیابی به شیوه‌های ابتکاری
معاون وزیر خارجه در این مصاحبه درباره مبادلات پایاپای و اینکه گفته شده پاکستان در قبال صدور گندم به ما، کود شیمیایی و آهن دریافت می‌کند، با بیان اینکه اکثر اخباری که منتشر می‌شود، نادرست است، تصریح کرد: ما با پاکستان چنین قراری نداشتیم. در سفر آقای رییس‌جمهور قرار بر این شد که ما در خرید کالاهای مورد نیاز خود برای پاکستان، اولویت قائل شویم (نمونه آن گندم، برنج بود) و بر اصل تهاتر و مبادلات براساس ارزهای محلی نیز تاکید شده است.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه ادامه داد: در بحث تبادلات بانکی و مالی موفق شدیم به شیوه‌های ابتکاری جدیدی با هر کشور دست پیدا کنیم و شیوه‌هایی که عنوان هم شده استفاده از ارزهای محلی و تهاتر کالا در مقابل کالاست که میزان درصد همه اینها با حساب و کتاب و مذاکرات بین مقامات بانک‌های مرکزی و مقامات تجاری دو کشور مشخص می‌شود. ما شیوه‌های ابتکاری دیگری در تبادلات بانکی پیدا کردیم و موفق شدیم درآمدهای ارزی کشور را تا آن جایی که لازم است به آن مسیرها منتقل کنیم.
موافقت چین و روسیه برای تسهیل امور مالی
دیروز، همزمان با اظهارات عراقچی درباره به‌کارگیری ابتکار جدید تهران برای دور زدن تحریم‌های مالی، برخی فعالان بخش خصوصی از توافق میان ایران با برخی کشورهای آسیایی از جمله چین، روسیه، هند و مالزی خبر دادند. به گفته این فعالان اقتصادی، در رایزنی‌های تهران- پکن، چین توافق کرده است تا در تبدیل ارزهای تحت مالکیت ایران تسهیل ایجاد کند. ماحصل مذاکرات تجاری تهران-مسکو نیز این بوده که روسیه قول داده است برای دفاتر تجاری ایران، تسهیلات مالیاتی قائل شود تا مبادلات تجاری ایران از طریق روسیه تسهیل شود.
افزایش حمایت‌های پکن و مسکو از تهران
چین و روسیه طی ماه‌های گذشته همواره با تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اروپا علیه ایران به شدت مخالفت کرده و بر از سرگیری مذاکرات میان ایران و 1+5 به منظور دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک تاکید کرده‌اند. با وجود این، حمایت‌های روسیه از کشورمان طی چند روز گذشته شدت گرفته است. به گونه‌ای که ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر و نامزد پست ریاست‌جمهوری روسیه در مقاله‌ای با تاکید بر حق ایران در توسعه برنامه هسته‌ای خود تحت نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعمال تحریم‌ها و تهدیدات نظامی علیه این کشور را غیرقابل قبول دانسته و نوشته بود: بدون تردید روسیه نگران افزایش روزافزون تهدیدها در خصوص امکان حمله نظامی به این کشور است.
پوتین افزوده بود: من معتقدم که ‌حل این مساله تنها از طریق مسالمت‌آمیز امکان‌پذیر است. ما حق ایران برای توسعه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را کاملا به رسمیت می‌شناسیم.
نخست‌وزیر روسیه تاکید کرده بود: مساله این است که دیگر زمان اعمال تحریم‌ها به سر رسیده است، چه رسد به تهدید نظامی. باز هم یادآوری می‌کنم که ما دیگر در قرن نوزدهم و در قرن بیستم قرار نداریم که از چنین روش‌هایی استفاده شود. بر این اساس پوتین پیشنهاد کرده بود که تمام تحریم‌های موجود علیه تهران از جمله تحریم‌های یک‌جانبه در مقابل قرار گرفتن تمام فعالیت هسته‌ای ایران تحت کنترل مطمئن و همه‌جانبه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو شود.
صدور نفت ادامه دارد
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه در بخش دیگری از گفت و گوی خود با خبرگزاری فارس، در پاسخ به سوالی درباره اخبار مطرح شده مبنی بر کاهش خرید نفت ایران از سوی برخی از مشتریان، با بیان اینکه مشتریان عمده ما در آسیا هستند و تقریبا 70 الی 80 درصد نفت صادراتی ما به آسیا صادر می‌شود، گفت: مشتریان عمده ارتباطشان را با ما حفظ کرده‌اند و از تحریم‌های یکجانبه آمریکا پیروی نمی‌کنند. دو مشتری عمده ما ژاپن و کره جنوبی هستند که صراحتا اعلام کرده‌اند برای مستثنا شدن از تحریم‌های یکجانبه در حال مذاکره هستند. عراقچی افزود: آنچه که برای ما مهم است این است که جریان صدور نفت ایران ادامه دارد و با مانعی برخورد نکرده و اگر در جایی کاهش یابد در مقابل مشتریان دیگری داریم و دیگرانی هستند که خواستار افزایش خرید نفت از ایران هستند.
وی در عین حال یادآور شد: ممکن است در برخی کشورها درصدهای خرید نفت بالا و پایین شود، اما آمریکایی‌ها در هدفشان برای اینکه ایران را از منافع حاصل از فروش نفت محروم کنند، ناکام بوده‌اند و ما توانسته‌ایم این موضوع را مدیریت کنیم.

پذیرش طلا به جای ارز در مبادلات خارجی
رییس کل بانک مرکزی گفت: ایران در مبادلات تجاری با دیگر کشورها، علاوه بر دلار و ارز کشورهای طرف معامله، می‌تواند به جای ارز، طلا را نیز دریافت کند.
«محمود بهمنی» در گفت‌و‌گو با ایرنا، در پاسخ به این پرسش که آیا در انجام مبادلات تجاری ارز دیگری به جای دلار نیز دریافت می‌شود یا خیر ؟ اظهار کرد: ایران در مبادلات تجاری تنها با دلار کار نمی‌کند و هر کشوری می‌تواند ارز خود را پرداخت کند. به گفته رییس کل بانک مرکزی، ایران از کشور‌های چین و هند به جای ارز کالا هم وارد می‌کند و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد. بهمنی افزود: اگر کشوری بخواهد می‌تواند طلا هم پرداخت کند و ما بدون هیچ مشکلی آن را می‌پذیریم.
سخنگوی شورای پول و اعتبار در خصوص وضعیت تامین ارز نیز گفت: ارز به میزان مورد نیاز در اختیار واردکنندگان قرار می‌گیرد و مشکلی در این خصوص وجود نخواهند داشت.
وی ادامه داد: در همین حال اگر فردی قصد ذخیره کردن ارز را داشته باشد نیازی نیست که ارز دولتی در اختیارش قرار گیرد. رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: این بانک علاوه بر تامین ارز مورد نیاز بیماران به نیاز واقعی افراد نیز پاسخ می‌دهد.
بهمنی گفت: باید از تقاضای کاذب و ذخیره کردن ارز توسط افراد سودجو جلوگیری کنیم و تلاش می‌شود قیمت دلار را به مرور و با توجه به شرایط اقتصادی کشور به سمت واقعی سوق دهیم.
عکس: خبرگزاری مهر

تثبیت بازار ارز و سکه به عنوان برنامه انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان

ایلنا نوشت: علیرضا زاکانی در نشست کارگری جبهه متحد اصولگرایان با اشاره به برخی نابسامانی‌ها در بازار سکه و ارز، ایجاد ثبات در این زمینه را به عنوان حداقل‌هایی از برنامه‌های جبهه متحد برشمرد. به گزارش ایلنا، زاکانی همچنین با اشاره به اهداف انقلاب و روند مسیر آن از ابتدا تاکنون تصریح کرد: بسیاری از آرمان‌های انقلاب محقق شده، اما آنچه به آن هنوز دست نیافته‌ایم جامعه اسلامی بدون فساد، تبعیض و نابرابری‌ها است.

تحلیل
تحلیل بازار طلا و سکه

سهیل روشن *
در تحلیل اخیر قیمت جهانی طلا که در وی‍‍‍ژه‌نامه روزنامه دنیای اقتصاد با نام «تحلیل بازار جهانی طلا و چشم‌انداز سال 2012» به چاپ رسید، در حالی که قیمت در کف خط روند صعودی خود و در محدوده 1550 دلار قرار داشت، پیش‌بینی افزایش آن تا محدوده 1800 دلار برای هر اونس طلا و افزایش قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به محدوده بالای 1 میلیون تومان صورت گرفت.

در 45 روز گذشته که این ویژه‌نامه ارائه شده، قیمت طلا از محدوده 1550 دلار تا محدوده 1788 دلار افزایشی 238 دلاری معادل 15 درصد رشد را تجربه کرده است. قیمت سکه نیز رکورد تاریخی یک میلیون و 50 هزار تومان را تجربه کرد. این در حالی است که در همان زمان پایگاه تخصصی طلای کیتکو و نظرسنجی خبرگزاری رویترز از تحلیلگران بانک‌های جهان، پیش‌بینی کاهش قیمت طلا تا محدوده 1270 دلار در هر اونس را انجام دادند. اما نگاهی به قیمت جاری نشان از درست بودن تحلیل و پیش‌بینی مرکز تحقیقات روزنامه دنیای اقتصاد دارد. حال با تحقق تحلیل قبلی به بررسی وضعیت پیش روی قیمت می‌پردازیم. از دیدگاه تحلیل اقتصادی تثبیت نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا در رقم 25/0 و نزدیک به صفر، نزدیک شدن به ماه اوج عروسی‌ها در هند، نزدیک شدن سال نوی ایرانیان (‌به عنوان دومین مصرف‌کننده سنتی طلای جهان بنا به بعضی از آمارها)، بهبود نسبی شرایط اقتصادی اتحادیه اروپا در دقیقه نود و افزایش سطح تورم در کشورهای نوظهور اقتصادی نظیر چین، هند و برزیل می‌تواند از جمله دلایل افزایش قیمت باشد.

واردات جبرانی برای ذخایر طلا

 - مدیر کل ریالی و نشر بانک مرکزی با تاکید بر اینکه ذخایر بانک مرکزی در شرایط مطلوبی قرار دارد، گفت: بانک مرکزی برای جبران طلای مصرف شده در جریان پیش‌فروش سکه، واردات جبرانی خواهد داشت. به گفته رییس کل بانک مرکزی 60 تن از ذخایر بانک مرکزی به واسطه حجم ثبت‌نام صورت گرفته برای پیش‌فروش تبدیل به سکه خواهد شد. ابراهیم کمرئی با اشاره به اینکه ذخایر مصرف شده در برابر کل ذخایر طلای بانک مرکزی ناچیز است، گفت: هیچ نگرانی از این بابت وجود ندارد و بانک مرکزی می‌تواند از طریق واردات طلا ذخایر مصرف شده را جایگزین کند.

مدیر کل ریالی و نشر بانک مرکزی خبر داد
واردات طلا برای جبران ذخایر مصرف شده
گروه بازار پول- مدیر کل ریالی و نشر بانک مرکزی از برنامه‌ریزی برای واردات طلا با هدف جایگزینی ذخایر مصرف شده خبر داد و گفت: گرچه به دلیل پیش فروش سکه موجودی طلا کاهش پیدا می‌کند، اما با تمهیداتی که برای واردات طلا اندیشیده شده، این کمبود جبران می‌شود. او ذخایر طلای کشور را بسیار مطلوب عنوان و اظهار کرد: ذخایر به میزانی است که هیچ نگرانی از این محل نداریم. او در عین حال از احتمال توقف پیش فروش خبر داد و افزود: سیاست پیش فروش دائمی نخواهد بود.
گمانه‌زنی برای توقف احتمالی پیش‌فروش
با گذشت بیش از 60 روز از آغاز ثبت نام پیش‌فروش سکه ، به‌نظر می‌رسد که بانک مرکزی با نزدیک شدن به اهداف اولیه این طرح به مرور ادامه ثبت‌نام را متوقف کند و احتمالا این روش به صورت ثبت نام اینترنتی تداوم یابد.
بانک مرکزی از 29 آذر ماه امسال ثبت نام برای سکه‌های تمام بهار آزادی را به نرخ اولیه 546 هزار تومان آغاز کرد. مقرر شد تا در سررسید 4 ماهه ضمن دریافت 5 درصد مالیات بر ارزش افزوده سکه‌ها به متقاضیان تحویل داده شود. از میان برداشتن صف‌های خرید نقدی سکه و کنترل قیمت در بازار نقدی و آتی مهم‌ترین هدف بانک مرکزی از به کارگیری این روش بود.
اختلاف شدید قیمت خرید نقدی سکه از بانک مرکزی و قیمت بازار تا قبل از اجرایی شدن این طرح در حادترین شرایط امکان سود 400 هزار تومانی از دریافت و فروش 5عدد سکه بانکی در بازار طی یک روز را فراهم آورده بود. با آغاز این طرح اقبال به ثبت نام قدری کم رنگ بود، اما به تدریج با افزایش قیمت دلار در بازار و افزایش یافتن قیمت سکه تا 1 میلیون تومان و چشم انداز بالا رفتن ادامه‌دار آن، هجوم به بانک ملی برای ثبت نام در این طرح افزایش یافت. با کامل شدن ظرفیت ثبت‌نام‌ها، بانک مرکزی قیمت پیش‌فروش سکه برای تحویل 4 ماهه را افزایش داد و به 627 هزار و 400 تومان رساند. همزمان پیش فروش سکه را نیز برای تحویل در یک دوره 6 ماهه اعلام کرد که نرخ اولیه 598 هزار و 900 تومان در نظر گرفته شد. در روزهای اخیر نیز مقامات بانک مرکزی از افزایش زمان انتظار ثبت‌نام پیش فروش سکه تا 8 ماه خبر داده‌اند و در تازه‌ترین اظهار نظرها از احتمال ثبت نام اینترنتی پیش خرید سکه نیز سخن به میان آمده است. در آمارهای ارائه شده تا نیمه بهمن ماه میزان سکه پیش فروش شده 5/8 میلیون قطعه سکه تمام بهار اعلام شد و گفته می‌شود که این میزان در ادامه تا مرز 10 میلیون نیز رسیده است. رییس کل بانک مرکزی در این مدت بارها ضمن تاکید بر تحویل به موقع سکه‌ها در زمان سررسید، اعلام کرده است که تنها عامل تغییر زمان انتظار دریافت سکه‌های پیش فروش شده، کامل شدن ظرفیت ضرب سکه است. بانک مرکزی از نظر میزان ذخایر طلا در مضیقه‌ای نیست. طبق این گفته‌ها ضرابخانه بانک مرکزی ماهانه توانایی ضرب 5/1 میلیون قطعه سکه را دارد که زمان برای تحویل به موقع سکه‌های ثبت نام شده کافی به نظر می‌رسد. بازار از این نظر نگرانی‌هایی دارد که بعضا تحلیل‌های متفاوتی از آن نتیجه می‌شود. در عین حال بر اساس آمارهای ارائه شده توسط رییس کل بانک مرکزی پیش‌فروش5/8میلیون قطعه سکه تا نیمه بهمن ماه نرخ رشد نقدینگی را 4درصد کاهش داده و به 11 درصد رسانده است. انتظار مقامات بانک مرکزی این است که ورود این سکه‌ها از اواخر فروردین سال آینده قیمت سکه را با کاهش چشمگیری روبه‌رو کند. در عین حال با کاهش بیش از 60 تن طلا از مجموع ذخایر طلای کشور که مصروف ضرب این سکه‌ها خواهد شد، به نظر می رسد که تمهیداتی برای واردات طلا و جایگزینی طلای مصرفی اندیشیده شده است.
بازار طلا به ثبات رسیده
در این زمینه مدیرکل نشر و ریالی بانک مرکزی از احتمال توقف پیش‌فروش سکه خبر داد.
عباس کمرئی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه پیش فروش سکه، سیاست دائمی ما نیست، گفت: در یک مقطع، بازار کاذبی برای سکه به‌وجود آمد و نوسانی در قیمت سکه دیده شد، ولی امروز این بازار به یک ثبات نسبی رسیده و موضوع دلالی و سفته بازی منتفی شده است، بنابراین با علم به این قضایا اگر لازم باشد پیش‌فروش سکه ادامه پیدا می‌کند یا متوقف می‌شود. او ادامه داد: درباره ادامه یا توقف پیش‌فروش سکه، به صورت هفتگی تصمیم‌گیری می‌شود. ما اتفاقات یک هفته را بررسی می‌کنیم و پنج‌شنبه‌ها در کارگروهی درباره ادامه پیش فروش و قیمت سکه تصمیم‌گیری می‌شود. به هر حال سیاست پیش فروش دائمی نیست و می‌تواند در سال آینده هم ادامه یابد یا می‌تواند همین هفته متوقف شود. وی تاکید کرد: فعلا تا آخر هفته جاری، پیش فروش ادامه دارد و پنج‌شنبه با توجه به میزان سکه‌های پیش‌فروش شده، توان تولید و سایر پارامترها، درباره این طرح تصمیم‌‌گیری می‌شود. کمرئی در پاسخ به این سوال که آیا پیش‌فروش گسترده انجام شده، به ذخایر طلای کشور لطمه نمی‌زند، گفت: با این کار ذخایر طلا کاسته ‌شده و تبدیل به سکه می‌شود. البته با تمهیداتی که بانک مرکزی طی سه سال گذشته اندیشیده، حجم طلای ذخیره شده در کشور آن قدر هست که مقامات ارشد تصمیم گرفته‌اند پیش‌فروش انجام بدهند. ما از بابت موجودی طلا نگرانی نداریم، چون با این کار اگرچه موجودی طلا کاهش پیدا می‌کند، اما با تمهیداتی که برای واردات طلا اندیشیده شده، این کمبود جبران می‌شود. مدیرکل نشر و ریالی بانک مرکزی همچنین درباره سامانه اینترنتی که قرار است برای پیش فروش سکه راه‌اندازی شود نیز گفت: بحث مقدماتی این کار مطرح شده، ولی هنوز نهایی نشده و در حال بررسی است.
قیمت‌ها در بازار داخلی
قیمت‌ها در بازار داخلی با وجود افزایش قیمت جهانی طلا همچون روزهای گذشته تغییر چندانی نداشته و عملا افت تقاضای داخلی تاثیر غالب خود را بر بازار نمایان ساخته است. روز گذشته سکه تنها 1000 تومان افزایش داشت و به نرخ 816 هزار تومان فروخته شد. سکه طرح قدیم بدون تغییر 825 هزار تومان باقی ماند. نیم سکه در این بازار 3000 تومان افت داشته و به 397 هزارتومان رسید. ضمن اینکه قیمت ربع سکه با 1000 تومان افزایش تا 206 هزارتومان بالا رفت. در بازار طلا قیمت هر گرم طلای 18 عیار بدون اجرت ساخت با افزایش165 تومانی تا 79 هزار و 805 تومان بالا رفت. در بازار ارز قیمت دلار همچنان در محدوده 1900 تومان در نوسان است. یورو و پوند انگلیس اما با 40 تومان و 50 تومان افزایش به ترتیب 2550 تومان و3030 تومان فروخته شدند. قیمت سایر ارزها تقریبا ثابت مانده است و تقاضای سوداگرانه در بازار کمتر به چشم می‌خورد.
طلا در بازارهای جهانی
در بازارهای جهانی قیمت طلا در روزهای اخیر از 1740 دلار نیز گذر کرده و تقریبا 20 دلار افزایش داشته است. خوشبینی مجدد به اعطای وام به یونان و انتظار برای افت هزینه فرصت نگه داشتن شمش طلا در سیاست‌های پولی فدرال رزرو آمریکا قیمت طلا را قدری بالا برد. احتمال حمایت دولت چین از اقتصاد این کشور با تزریق منابع مالی نیز انتظار برای افزایش تقاضای طلا را بیشتر کرده است. از هندوستان نیز خبر می رسد که واردات طلا به این کشور برای اولین بار طی 3 سال گذشته با 7درصد کاهش در سال جاری میلادی احتمالا تا 900 تن کاهش خواهد یافت و چین بار دیگر بزرگ‌ترین مصرف‌کننده طلا در جهان خواهد بود. روز گذشته قیمت طلا تا محدوده 1741 دلار بالا آمد.

ریشه‌یابی صعود ناگهانی طلا

 - مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به تحلیل عوامل صعود ناگهانی قیمت طلا و سکه در سال 90 پرداخت و چند راهکار را نیز برای کنترل این بازار به دولتمردان پیشنهاد کرد. پنج عامل اصلی صعود ناگهانی قیمت طلا در ایران از نگاه مرکز پژوهش‌ها عبارتند از: «خروج نقدینگی از بانک‌ها»، «کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن»، «افزایش قیمت جهانی طلا» (که با افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی در ایران تشدید شد)، «مزایده‌ای عمل کردن بانک کارگشایی» و «لیزینگ‌های غیررسمی طلا و جواهر.» این تحلیل به روندهای متفاوت بازار جهانی طلا با بازار ایران در برخی مقاطع اشاره کرده و راهکارهای پیشنهادی خود برای حل این مشکل را معرفی می‌کند؛ تاسیس بورس فلزات گرانبها، اعمال مدیریت شناور در خرید و فروش طلا، جلب اعتماد عمومی به بازار سرمایه، توجه جدی به تشویق و هدایت بخش خصوصی به سمت امور تولیدی، افزایش امنیت سرمایه‌گذاری تولیدی، اجازه ضرب سکه طلا توسط نهادهایی غیر از بانک مرکزی و نیز معرفی جایگزین‌هایی همچون شمش‌های سبک طلا به جای سکه، از جمله راهکارهای پیشنهادی مرکز پژوهش‌های مجلس برای کنترل بازار طلای داخلی است.

مرکز پژوهش های مجلس تحلیل کرد
5 عامل صعود ناگهانی قیمت طلا در ایران
 - ملیحه ابراهیمی: پس از آنکه تیم اقتصادی دولت در چند ماه اخیر برای جلوگیری از روند صعودی و ناگهانی رشد قیمت سکه و طلا در بازار داخلی، هر آنچه در چنته داشت روی دایره ریخت، این بار مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان بازوی پژوهشی قوه مقننه، آستین‌ها را بالا زد و به میدان آمد تا شاید راهکارهایش، آن هم در صورت اجرایی شدن از سوی دولت، کارساز افتد.
راهکارهایی همچون «تاسیس بورس فلزات گرانبها در کشور»، «اعمال مدیریت شناور در خرید و فروش طلا همانند ارز»، «ایجاد سازوکارهای جلب اعتماد مردم به بازار سرمایه»، «افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بخش تولید» و غیره.
اما مرکز پژوهش‌های مجلس تنها به ارائه پیشنهاد و راهکار برای حل مشکل افزایش ناگهانی قیمت سکه و طلا در کشور، بسنده نکرده است، بلکه عوامل تاثیرگذار در بروز این مشکل را نیز برشمرده و با انتقاد از سیاست‌گذاری بانک مرکزی تلویحا مدیران دولتی را نیز مقصر بخشی از ماجرا معرفی کرده است.
پنج عامل اصلی صعود ناگهانی قیمت طلا در سال 90 از نگاه مرکز پژوهش‌ها عبارتند از: خروج نقدینگی از بانک‌ها، کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن، افزایش قیمت جهانی طلا (که با افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی در ایران تشدید شد)، مزایده‌ای عمل کردن بانک کارگشایی و لیزینگ‌های غیررسمی طلا و جواهر.
بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی که با عنوان «ریشه‌ها، پیامدها و راهکارهای مقابله با افزایش ناگهانی قیمت طلا در ایران» منتشر شد،به انتقاد از سیاست‌هایی همچون کاهش نرخ سود سپرده‌ها و اوراق مشارکت و مزایده‌های بانک کارگشایی پرداخت و با موثر اعلام کردن این عوامل در افزایش قیمت ناگهانی طلا و سکه در ایران، کم‌رونق بودن بازار مسکن و بی‌ثباتی بورس اوراق بهادار و تشدید نگرانی‌های ناشی از اعمال تحریم‌های سریالی را از دیگر علل موثر به روند صعودی قیمت طلا برشمرد. این گزارش اگرچه افزایش قیمت جهانی طلا را نیز در روند صعودی قیمت این فلز در ایران بی‌تاثیر نمی‌داند، اما معتقد است در افزایش ناگهانی قیمت سکه (که حدود 15 درصد بیش از افزایش جهانی بوده) عوامل داخلی تاثیر بسزایی داشته‌اند.
پیش‌بینی رشد بیشتر قیمت‌های جهانی
مرکز پژوهش‌های مجلس ضمن بررسی تحولات در بازار جهانی طلا از سال‌های 1990 تا 2001 میلادی و بعد از آن، پیش‌بینی کرد قیمت جهانی هر اونس طلا تا پایان سال 2012 میلادی، از مرز 1800 دلار عبور کند.
این گزارش ضمن بررسی تغییرات جهانی قیمت طلا به بررسی رابطه بین روند تغییرات شاخص دلار و قیمت طلا در سال‌های اخیر پرداخت و تصریح کرد: دلار و طلا همواره دارای ارتباط معکوسی با یکدیگر بودند و چنانچه قیمت یکی افزایش می‌یافت قیمت دیگری کاهش می‌یافت، اما در سال 2005 میلادی، هنگامی که قیمت طلا ثابت ماند، دلار سازماندهی مجددی یافته و بعد از آن نوعی رقابت بین آنها به وجود آمده است. این امر بیانگر آغاز ارتباطی جدید بین دلار و طلا می‌باشد و در سال 2011 میلادی، با مروری بر گذشته می‌توان چنین عنوان کرد که بالا رفتن شاخص دلار در سال‌های مورد بررسی، ارزش طلا را از یک جهت تقویت کرده است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت: اولا: بین شاخص دلار و قیمت طلا رابطه مستقیمی وجود دارد. ثانیا: اگر شاخص دلار توانایی مقاومت نداشته و کاهش یابد، قیمت طلا یک بار دیگر و با سرعت افزایش می‌یابد.
دلایل افزایش ناگهانی قیمت طلا
در ادامه، مرکز پژوهش‌های مجلس به بررسی علل و عوامل افزایش قیمت طلا در ایران می‌پردازد و می‌نویسد: «خروج نقدینگی از بانک‌ها» به دلیل کاهش نرخ سود سپرده‌ها در سال 90 و به دنبال آن کاهش نرخ سود اوراق مشارکت موجب شد که مردم به خاطر حفظ ارزش زمانی پول (مقابله با تورم) و کسب یک حاشیه گسترده برای کسب سود مورد انتظار،‌ به سمت بازار طلا هدایت شوند.
«کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن» از دیگر عواملی است که در این گزارش ذکر شده و آمده است: به دنبال افزایش قیمت تمام‌شده مسکن (که افزایش قیمت این کالا نیز به دلیل افزایش قیمت مصالح ساختمانی در داخل و نیز ناشی از افزایش قیمت انرژی در جهان برای مصالح ساختمانی وارداتی می‌باشد) فشار تقاضا در بازار مسکن که یکی از سرمایه‌گذاری‌های جذاب و زودبازده تلقی می‌شود کاهش یافته و منابع آن به سوی بازار فلزات گرانبها روانه شد، البته از دلایل دیگر کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن می‌توان به سیاست‌های دولت در حوزه مسکن مهر اشاره کرد که موجب شد رشد شاخص مسکن از 9/27 درصد در سال 1387 به 1/19 درصد در پایان سال 1389 کاهش یابد. «افزایش قیمت جهانی طلا» نیز یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت طلا و سکه در داخل کشور است که در گزارش مرکز پژوهش‌ها به آن اشاره شده و آمده است: افزایش حدود 25 درصدی قیمت طلا طی سال‌های 2011-2009 میلادی در بازارهای جهانی موجب تقویت بیشتر قیمت طلا و سکه در بازارهای داخلی شد.
این گزارش، «کاهش ارزش پول ملی» را از دلایل ذیل این عنوان بر‌می‌شمارد و اضافه می‌کند: کاهش و نوسان ارزش پول ملی مخصوصا در خرداد و دی‌ماه سال 1390 موجب شد، مردم، واسطه‌ها و حتی برخی شرکت‌ها برای سودآوری و حفظ ارزش دارایی‌های خود به تقاضا و خرید شمش و سکه طلا روی بیاورند. این امر در کنار سایر دلایل جهانی موجب شد قیمت طلا در ایران بیش از سطح جهانی افزایش یابد.
روند متفاوت بازار ایران و جهان
مرکز پژوهش‌ها تاکید می‌کند: روند قیمت سکه در ایران و قیمت جهانی طلا در برخی موارد همسو نبوده و در برخی موارد نیز شکاف زیادی دارند.
به عنوان مثال بین هفته دوم فروردین ماه تا اوایل هفته اول اردیبهشت ماه سال 1390، هفته چهارم اردیبهشت ماه تا اواخر هفته دوم خردادماه 1390 و اواخر هفته دوم خرداد ماه تا هفته اول تیرماه شوک‌هایی به بازار سکه وارد شده است که نه تنها فاصله زیادی با نوسانات نرخ دلار و قیمت جهانی سکه دارد، بلکه از روندی مغایر و معکوس با آنها نیز برخوردار بوده است که این امر بیانگر مدیریت ضعیف بانک مرکزی در این حوزه بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس «مزایده‌ای عمل کردن بانک کارگشایی» را از دیگر عوامل موثر در افزایش قیمت طلا در کشور می‌داند و با انتقاد از این عملکرد مدیریتی می‌افزاید: به اعتقاد برخی کارشناسان این اقدام غیرکارشناسی موجب افزایش غیرمنطقی قیمت سکه به ویژه طرح قدیم در بازار شد. «لیزینگ‌های غیررسمی طلا و جواهر» از دیگر عوامل افزایش قیمت طلا است که در این گزارش به آن اشاره شده و آمده است: کاهش قدرت خرید مردم در بازار رقابتی، فروشندگان سکه، طلا و جواهر را به ابداع روش‌های جدیدی برای عرضه مصنوعات قیمتی واداشته است. بر همین اساس شیوه‌های مختلف «خرید و فروش قسطی طلا و جواهر» در نقاط مختلف کشور «داد و ستدهای پایاپای» و «تشکیل بازار اجاره به شرط تملیک» را در این حوزه تشدید کرده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش عوامل دیگر همچون نارسایی در اداره امور برخی از بورس‌های کالایی نظیر بورس فلزات، کاهش سود اوراق مشارکت و گواهی سپرده در سال 1390، تشدید تنش‌های سیاسی ناشی از مقوله انرژی هسته‌ای و آثار روانی ناشی از تحریم‌های سریالی، دخالت‌های بانک مرکزی که بر بار تورم انتظاری قیمت سکه و طلا افزوده و می‌افزاید و انحصار بانک مرکزی بر مراحل ضرب و صدور سکه‌های طلا را در افزایش ناگهانی قیمت طلا در ایران موثر می‌داند.
راهکارهایی برای کنترل بازار طلا
مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان نتیجه گرفته است که بر اساس این گزارش به راحتی می‌توان دریافت که سطح افزایش قیمت سکه و طلا در ایران، قابل مقایسه با بازارهای بین‌المللی نیست و بر این اساس عواملی غیر از افزایش جهانی قیمت طلا در روند رو به رشد و ناگهانی نرخ طلا در بازارهای ایران موثر بوده‌اند. در ادامه این گزارش راهکارهای حل مشکل افزایش ناگهانی قیمت سکه و طلا در ایران را به این شرح ذکر می‌کند:
الف) تاسیس بورس فلزات گرانبها در داخل کشور که می‌تواند علاوه بر استفاده از فرصت‌ها از بروز بحران و شوک قیمتی در معاملات سکه و طلا جلوگیری کند.
ب) اعمال مدیریت شناور در خرید و فروش طلا همانند ارز به نحوی که سیستم فروش مزایده‌ای از میان برداشته شود؛ زیرا مزایده خود به مفهوم افزایش قیمت می‌باشد.
ج) ایجاد سازوکارهای لازم در بازار سرمایه و به خصوص بورس اوراق بهادار، جهت جلب اعتماد ملی، به طوری که موجب حذف حباب قیمتی در بازار شود. از این جمله می‌توان به پیش‌فروش سکه اشاره کرد.
د) توجه جدی به تشویق و هدایت بخش خصوصی به سمت امور تولیدی و تلاش در رفع موانع تولید که عاملی اصلی جذب نقدینگی به سمت بخش تولیدی جامعه محسوب می‌شود (بهبود فضای کسب و کار).
ه) افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بخش تولید و بورس اوراق بهادار.
و) خرید طلا توسط بانک مرکزی جهت اثرگذاری و دخالت در بازار طلا در مواقع بحرانی از محل بخشی از مازاد درآمد نفتی به عنوان تادیه بخشی از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی و اجازه ضرب سکه طلا توسط نهادهایی غیر از بانک مرکزی و نظارت بر کم و کیف سکه توسط اتحادیه صنف طلا و سلب امتیازو مجوز ضرب سکه توسط بانک مرکزی و نظارت بر آن.
ز) علاوه بر سکه طلا جایگزین دیگری مثل شمش طلا با وزن‌های 1 تا 10 گرمی با عیار مشخص در تعداد زیاد تحت نظارت صنف طلا و کنترل استاندارد آن توسط آن صنف عرضه گردد؛ به نحوی که به مرور زمان متقاضیان بتوانند این‌گونه شمش‌ها را در اموری مانند مهریه ازدواج و پس‌انداز خانوارها جایگزین سکه طلا نمایند.